مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تبيين جايگاه و نقش اربعين در ارتقاي پرستيژ ژئوپليتيكي تشيع

چكيده فارسي :

امروزه در مباحث ژئوكالچر، پرداختن به تحركات و اجتماعات بزرگ و اثرگذار به عنوان يكي از جلوه‌هاي پرستيژ ژئوپليتيكي، اهميت مطالعاتي فزاينده‌اي يافته است. در ميان شيعيان، زيارت از مناسك و شعائر بسيار مهم ديني است و در متون روايي شيعه تاكيد زيادي بر آن شده است. اما وقتي روي زيارت كربلا تكيه مي‌شود، مسئله صرفاً جنبه فردي و معنوي ندارد و باتوجه به عقب سياسي-هويتي واقعه عاشورا، كاركردهاي سياسي-اجتماعي اين زيارت پررنگ‌تر مي‌شود. در اين ميان بر زيارت اربعين بيش از ديگر روزها تأكيد شده و اربعين از‌ اين‌ منظر، صرفاً يك آيين مذهبي و درون‌ ديني نيست؛ بلكه بايد‌ آن‌را آييني انساني، فرامليتي‌ برشمرد كه ظرفيت‌هاي پيدا و پنهان آن مي‌تواند در راستاي ارتقاي پرستيژ ژئوپليتيكي شيعه در آغاز هزاره سوم اثرگذار باشد. حضور چنين جمعيتي براي شركت در يك مراسم في نفسه بسيار مهم و يك رويداد بزرگ مي‌تواند تلقي شود. اين مقاله كه به شيوه توصيفي-تحليلي گردآوري گرديده، با استفاده از مطالعات اسنادي وكتابخانه‌اي و همچنين مشاهدات ميداني نگارندگان در چند دوره پياده‌روي اربعين، در صدد است تا در قالب ادبيات علمي و تخصصي حوزه جغرافياي سياسي و ژئوپليتيك، به اين سوال پاسخ دهد كه امروزه و در عصر جهاني شدن، پياده‌روي اربعين چگونه توانسته است به ارتقاي پرستيژ ژئوپليتيكي تشيع كمك كند.