كليدواژه :
كلاه , تفكر , آموزش , دانشجويان , شناختي
چكيده فارسي :
پيشينه و اهداف: يكي از چالشهاي اساسي در نظام درسي آموزش عالي اين است كه دانشجويان از مهارت تفكر، استدلال و انديشهورزي برخوردار نيستند. به ويژه اين مسئله، در موقعيتهايي خود را نشان ميدهد كه از فراگيران انتظار ميرود با قدرت خلاقيت و ابداع، به نقد و بازطراحي انديشهها و افكار قديمي بپردازند و حتي ايدهها و نظريات جديد و نوآورانه را خلق نمايند. عدم توجه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي پيرامون آموزش و انتقال مهارتهاي انديشه ورزي، تفكر خلاق و توانايي حل مسئله براي چالش با موقعيت‌هاي تصميم‌گيري، دانشجويان را به افرادي تبديل نموده است كه تنها بر حفظيات و نتايج از پيش آماده شده تكيه كنند. يكي از زمينههاي كاربرد آموزش تفكر مبحث كارآفريني است كه ارتباط تنگاتنگ آن با بحث خلاقيت به وضوح در ادبيات تحقيق مورد تأييد قرار گرفته است. با نهادينه سازي آموزش‌هاي كارآفريني از طريق انتقال مهارت انديشه ورزي به دانشجويان براي خلق ايدهها، فرصت مناسبي براي آشناسازي آنها با مفهوم كارآفريني، تشويق، ايجاد علاقمندي و برانگيختن آنها ايجاد ميشود. در اين راستا، دانشگاههاي كارآفرين به توسعه مهارتهاي كارآفريني و كمك به دانشجويان براي شروع كسب و كار جديد و ايجاد شبكهسازي با عاملان اقتصادي در راستاي حمايت از كارآفرينان دانشگاهي ميپردازند. اگر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي به سمت توسعه كارآفريني گام بر ندارند و به اين موضوع توجه نكنند، در طولاني مدت در قالب چارچوبهاي توسعه كلان كشور كه مبناي خود را بر اساس شاخصها و معيارهاي عيني و لازم الاجراي اقتصادي قرار ميدهند، توجيهي براي بقا و ادامه كار نخواهند داشت. در اين رابطه، روش شش كلاه تفكر، بر قدرت انديشهورزي دانشجويان جهت طراحي موضوعات شغلي تكيه مينمايد. در واقع، اين روش به دانشجويان كمك ميكند تا آنها در تفكر پيرامون جنبه‌هاي مختلف يك موضوع كسب و كار به ويژه در طراحي يك برنامه كسب و كار، كارايي و مهارتهاي لازم را داشته باشند. بنابراين، مطالعه تدريس پژوهي حاضر با هدف بررسي تأثير آموزش شش كلاه تفكر دوبونو در بهبود توانايي‌هاي شناختي دانشجويان كشاورزي در درس كارآفريني انجام گرفت.
روش‌ها: در اين پژوهش، 80 دانشجوي كارشناسي دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه (سال تحصيلي 96-95) طبق طرح شبه آزمايشي چهار مرحله‌اي سولومون به شكل تصادفي در گروههاي تيمار و كنترل تقسيم شدند. براي سنجش توانايي شناختي آزمودني‌ها از يك پرسشنامه كسب و كار احداث واحد پرورش ماهي استفاده شد كه روايي صوري آن توسط گروهي از اعضاي هيأت علمي تأييد و سازگاري آن با ضريب پايايي كودرريچاردسون 21 تأييد شد (rKR21= 72/0). از نرم‌افزار SPSS نيز براي تحليل دادهها و محاسبه اندازه اثر نتايج استفاده شد.
يافته‌ها: نتايج نشان ميدهد كه روش شش كلاه تفكر دوبونو اختلاف معناداري را در دانش شناختي آزمودني‌ها در چهار گروه آزمايشي پيرامون تدوين طرح كسب و كار ايجاد مينمايد (0.001 < p، 79= df، 40.89= F). همچنين، بين نمرات پيش آزمون و پس آزمون آزمودني‌هاي گروه يك اختلاف معناداري وجود دارد (0.001 < p، 22= df، 8.16 = SΔ) كه اندازه اثر 75/0 (0.75= ) نيز تأثير قابل توجه آموزش روش شش كلاه تفكر را نشان داد. همچنين، نتايج كيفي تحقيق نشان ميدهد كه آزمودني‌ها توانستند يك طرح كسب و كار استاندارد را طراحي نمايند.
نتيجه‌گيري: بكارگيري روش شش كلاه تفكر در مراكز كارآفريني دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي توصيه ميشود.
چكيده لاتين :
Background and Objectives:One of the main challenges in Iranian higher education system is the fact that students are not entitled to the skills of thinking and reasoning. In particular, this issue manifests itself in situations where learners are expected to critique and redesign old ideas and thoughts with the power of creativity and innovation, and even creating new and innovative ideas and theories. The lack of attention paid by universities and higher education institutions to training and transferring of thinking skills, creative thinking, and problem-solving ability to challenge decision-making situations has made students rely solely on memorization and pre-prepared results. One of the fields of application of thinking is the issue of entrepreneurship, the close connection of which with creativity has clearly been confirmed in the literature. By institutionalizing entrepreneurship education through the transfer of thinking skills to students to create ideas, they are acquainted with the concept of entrepreneurship, by which they are inspired to create innovative ideas and thoughts. In this regard, entrepreneurial universities develop entrepreneurial skills and help students to start new businesses and network with economic agents in order to support university entrepreneurs. If universities and higher education institutions are not able to step towards entrepreneurial development and do not give thought to this issue, there would be no justification for their survival and continued work in long run, as macro-development frameworks will be implemented based on objective economic indicators and criteria. Hence, the six-hat method of thinking relies on students' thinking power to design career topics. This approach, in essence, will help students have the necessary efficiency and skills in thinking about different aspects of a business issue, especially in designing a business plan. For this reason, the present study was conducted with the aim of investigating the effect of six thinking hats (STHs) of De Bono on improving the cognitive abilities and skills of agricultural students in the entrepreneurship course.
Methods: In this study, 80 undergraduate agricultural students in the University of Maragheh (the academic year 2016-2017) were randomly assigned to treatment and control groups according to a quasi-experimental design of Solomon's four stages. To assess the cognitive ability of the cases, a business questionnaire for the construction of a fish farming unit was used. SPSS software was used to analyze the data and calculate the effect size of the results.
Findings: The results unveil that the approach of STHs makes a significant difference in the knowledge of the cases in four experimental groups on the development of business plan (F = 40.89, df = 79, p < 0.001). Furthermore, there was a significant difference between pre-test and post-test scores of the participants in different groups (SΔ = 8.16, df = 22, p < 0.0010) with the effect size of 0.75 ( = 0.75), indicating a significant effect for the STHs on learning. Additionally, the qualitative results of the research manifest that the participants were able to design a standard business plan.
Conclusion: It is recommended to use the STHs method in entrepreneurship centers of universities and higher education institutions.
