تأثير آموزش تغذيه بر اساس مدل Pender بر وزن‌گيري دوران بارداري: كارآزمايي باليني تصادفي

The Effect of Nutrition Education on Gestational Weight Gain based on the Pender's Health Promotion Model: A Randomized Clinical Trial Study

مقدمه: وزن‌گيري بيش از حدود توصيه شده توسط انستيتوطب، از مشكلات ‌عمده‌ي دوران بارداري است كه‌ منجر به ديابت بارداري، پره‌اكلامپسي، سزارين و چاقي مادر و نيز فرزند مي‌گردد. معدود كارآزمايي‌هاي موفق در اين زمينه شامل تغذيه و فعاليت فيزيكي است. بنابراين، مطالعه‌ي حاضر با هدف ارايه‌ي راه‌كاري ساده، عملي و مقرون به صرفه نظير آموزش تغذيه بر اساس مدل Pender انجام شد. اين مدل، از تأثيرگذارترين مدل‌ها در زمينه‌ي رفتار تغذيه‌اي است. روش‌ها: اين كارآزمايي باليني تصادفي كنترل شده‌ي يك سو كور، بر روي 192 زن باردار نخست‌زا انجام گرفت. مادران گروه مداخله، طي جلسات آموزشي در هفته‌هاي 10-6، 18 و 26 حاملگي، نحوه‌ي پيش‌گيري از افزايش وزن بيش از اندازه و رعايت تغذيه‌ي سالم را دريافت نمودند. وزن، مواد مغذي دريافتي و ميزان فعاليت فيزيكي آن‌ها قبل، در طول و پس از مداخله برآورد و ثبت شد. يافته‌ها: سازه‌هاي منافع درك شده، خودكارآمدي درك شده، احساسات مرتبط با رفتار، تأثيرگذارنده‌هاي بين فردي (حمايت همسر)، ترجيحات و تقاضاهاي فوري و تعهد به انجام رفتار، افزايش معني‌داري يافت. در گروه مداخله، 58/6 درصد و در گروه شاهد 50/0 درصد در محدوده‌ي توصيه شده وزن گرفتند. همچنين، در گروه مداخله، 28/7 درصد و در گروه شاهد 45/6 درصد بيش از حد توصيه شده و 12/6 درصد در گروه مورد و 4/4 درصد در گروه شاهد كمتر از حد توصيه شده وزن گرفتند (0/020 = P). همچنين، سازه‌هاي خودكارآمدي و تعهد به انجام رفتار، بر وزن‌گيري در محدوده‌ي طبيعي تأثيرمعني‌داري داشتند. نتيجه‌گيري: آموزش تغذيه با استفاده از مدل Pender و بر طبق دستورالعمل ملي تغذيه‌ي زنان باردار از وزن‌گيري بيش از اندازه‌ي مادران باردار پيش‌گيري نمود.

Background: Weight gain more than the recommended range by the Institute of Medicine (IOM) is one of the most common complications of pregnancy, which would be ended to gestational diabetes, preeclampsia, cesarean section, or maternal, and child obesity. Few successful studies in this area include nutrition and physical activity. We examined a simple, practical, and cost-effective solution as nutrition training based on the Pender’s model, because this is one of the most effective patterns for nutritional behavior. Methods: This single-blind randomized controlled clinical trial study was performed on 192 nulliparous pregnant women. During training sessions, mothers of intervention group learned how to prevent excessive weight gain over healthy eating habits. Mothers’ weight, nutrients intake, and physical activity levels were estimated before, during, and after intervention. Findings: The constructs of perceived benefits, perceived self-efficacy, behavior-related feelings, interpersonal influences, competing demands and preferences, and commitment to action increased significantly. In the intervention group, 58.6% gained weight within the recommended range compared to 50.0% in control group. Moreover, 28.7% in the intervention group versus 45.6% in the control gained weight more than the IOM limits while 12.6% in the intervention group and 4.4% in the control gained weight less (P = 0.020). The perceived self-efficacy and commitment to the plan constructs were associated with normal weight gaining. Conclusion: Pender model-based nutrition education considering the national guideline prevented excessive gestational weight gain in pregnant women.