ارزيابي و انتخاب بهينه معيارهاي الگوي كشت مبتني بر توسعه پايدار

Assessment and optimum selection of crop pattern criteria relying on sustainable development

بحران كم آبي و سهم بالاي بخش كشاورزي در استفاده از منابع آبي، منجر شده است كه همواره مطالعات بسياري جهت بهبود مصرف آب در بخش كشاورزي انجام شود كه تعداد قابل ملاحظه‌اي از اين مطالعات به اجراي الگوي كشت بهينه، جهت استفاده مناسب از منابع آبي تاكيد كرده‌اند. اما دراين ميان به تاثير و نقش معيارهاي انتخابي در تعيين الگوي كشت و تاثير آن بر كارايي استفاده از منابع آبي كمتر توجه شده است. براي تعيين الگوي كشت در هر منطقه معيارهاي بسياري وجود دارد كه انتخاب هر سري از معيارها، منجر به نتايج متفاوت مي‌گردد. به همين دليل بررسي و مطالعه جهت انتخاب مناسب معيارهاي الگوي كشت كه منجر به استفاده بهينه از منابع آبي در بخش كشاورزي شود، امري ضروري مي‌باشد. در اين راستا در مقاله حاضر با تكيه بر توسعه پايدار، معيارهاي مختلف الگوي كشت مورد ارزيابي قرار گرفته و در نتيجه يازده معيار به عنوان معيارهاي اصلي انتخاب شده‌ و براي دو محصول پسته و گل محمدي در حوضه "كوير درانجير" اولويت‌بندي و بررسي مي‌شوند. اين اولويت‌بندي در قالب يك مساله بهينه‌سازي با تابع هدفي مبتني بر توسعه پايدار پيشنهاد و جستجو مي‌شود. حل اين مساله از طريق روش‌هاي الگوريتم ژنتيك تصادفي و آشوبناك (تنت، هنون و لجستيك) مورد مطالعه قرار داده مي‌شود. نتايج عددي حل اين مساله نشان از قابليت بهتر الگوريتم‌ ژنتيك آشوبي تنت نسبت به ديگر روش‌هاي مزبور دارد. همچنين تحليل نتايج عددي حاصله از حل اين مساله بهينه‌سازي، بيان‌گر دسته‌بندي معيارها به ترتيب دسته معيارهاي زيست محيطي، اقتصادي، و اجتماعي مي‌باشد.

Due to the water crisis and the large proportion of agriculture sector in water withdrawal, many studies have been done on water efficiency improvement in agriculture. One of the proposed solutions is optimal crop pattern implementation. However, less attention has been paid to the effect and role of crop pattern criteria in the determination of crop pattern and water resources use efficiency. There are many crop pattern criteria to determine crop pattern and crop efficiency in a selected area, selecting different criterion results in different outcomes. Therefore, proper selection of criteria is pivotal to the optimal use of water resources. In this paper crop pattern criteria has been evaluated relying on sustainable development, therefore eleven criteria have been selected as the main criteria and prioritized for Pistachio and Damask rose in Kavirdaranjir Basin. To prioritize the criteria an optimization problem, which its objective function is based on sustainable development, has been developed. The problem has been solved, using random and chaotic (Tent, Henon, and Logistic) genetic algorithms. The results show Tent chaotic genetic algorithms performance is the best comparing other selected algorithms. In addition, the analysis of optimization problem results shows the priority of the criteria is the environmental, economic and social category.