تاثير خشكسالي بر كميت و كيفيت آب رودخانه دز

Effect of Drought on the Water Quality and Quantity of Dez River

اين تحقيق با هدف بررسي و تحليل اثرات خشكسالي از طريق محاسبه شاخص SPI بركميت و كيفيت آب رودخانه دز انجام شد. براي تعيين خشكسالي، آمار هواشناسي 10 ساله (1393-1384) از ايستگاههاي هواشناسي حسينيه، دزفول و شوش و براي ارزيابي تاثير خشكسالي بر كميت و كيفيت آب رودخانه، آمار دبي و پارامتر‌هاي كيفي آب رودخانه دز مربوط به 7 ايستگاه هيدرومتري در طول مسير، از سازمان آب و برق خوزستان اخذ گرديد. فراواني ميانگين آنيون‌هاي محلول در ايستگاه‌هاي هيدرومتري رودخانه دز به صورت HCO3>SO4>C ومقادير كاتيون-هاي اصلي محلول در آب نيز به‌صورت Ca>Na>Mg بدست آمد. نتايج تجزيه واريانس پارامتر‌هاي كيفي آب نشان داد اثر ايستگاه و سال بر ميزان دبي، هدايت الكتريكي (EC)، مواد محلول آب (TDS)، سديم قابل تبادل آب (SARIW)، pH، غلظت كلر (Cl)، بي‌كربنات (HCO3)، كلسيم (Ca)، منيزيم (Mg)، سديم (Na) و سولفات (SO4)، اختلاف معني‌داري در سطح اطمينان % 99‌ دارد. بررسي روند تغييرات شوري آب دز نشان داد در ايستگاه‌هاي سپيد دشت سزار، سپيد دشت زاز و تنگ پنج سزار روند تغييرات شوري معني دار نيست اين درحالي است كه در ايستگاه‌هاي پايين دست رودخانه روند تغييرات شوري معنيدار و مثبت است. شديد‌ترين خشكسالي در ايستگاه حسينيه و دزفول در سال 1387 و در ايستگاه شوش در سال 1390 رخ داد. در سال‌هاي خشكسالي ميزان شوري آب رودخانه دز به طور متوسط % 24/15 افزايش داشت. نتايج تحقيق نشان داد پديده خشكسالي پارامتر‌ي است كه در كنار مسايل انتقال آب، تغيير كاربري اراضي و مديريت صحيح عوامل آلاينده، بر كيفيت آب موثر است

The aim of this study was the evaluation of drought effects through SPI index assessment on the water quality of the Dez River. For the determining the drought, ten-year meteorological data (2005-2014) were achieved through the weather stations of Hussainiya, Dezful, and Shush and for impact evaluation of drought on the water quality of the Dez River, discharge statistics and qualitative parameters related to seven hydrometric stations along the Dez River achieved through Khuzestan Water an‎d Power Authority. The mean frequency of dissolved anions and cations in the hydrometric stations of the Dez River achieved like HCO3>SO4>Cl and Ca>Na>Mg. The variance analysis of the water qualitative parameters showed that the effect of station and year on the amounts of discharge, EC, TDS, SARIW, pH, Cl, HCO3, Ca, Mg, Na, and SO4 had a significant difference P