پديد آورندگان :
سلطاني، شكور وزارت نيرو - معاون بهره وري مصرف آب , قهرودي تالي، منيژه دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه جغرافياي طبيعي، تهران , صدوق، حسن دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه جغرافياي طبيعي، تهران
كليدواژه :
كيفيت آب سطحي , تحليل عاملي , تحليل مؤلفه‌هاي اصلي , حوضه رودخانه ارس
چكيده فارسي :
در اين پژوهش، تغييرات زماني و مكاني پارامترهاي كيفيت آب حوضه آبخيز رودخانه ارس طي دوره آماري 1378-1390 در سه ايستگاه خدا آفرين، خزانگاه و جلفا با استفاده از تكنيكهاي آماري چند متغيره تحليل عاملي و تحليل مؤلفه هاي اصلي بررسي شد. در مؤلفه اول كه بيشترين درصد تبيين واريانس جامعه بوده است، پارامترهاي Mg2+، Ca2+، HCO-3، EC و TDS بيشترين همبستگي را با اين مؤلفه دارند. اعضاي اين مؤلفه بيشتر نشان دهنده يونها و مواد معلق در محل ايستگاه خدا آفرين ميباشد. در ميان پارامترهاي موجود در مؤلفه اول، EC داراي بيشترين بار عاملي (92/0) است و بعنوان پارامتر اصلي اين مؤلفه شناخته شده است. در ايستگاه خزانگاه، سه مؤلفه اول داراي بيشترين مقادير ويژه هستند. اين مؤلفه ها به ترتيب 6/53، 5/17 و 9/12 درصد از واريانس جامعه را تبيين ميكنند كه در مجموع 84 درصد از واريانس جامعه توسط آنها توصيف شده است. در مؤلفه اول كه بيشترين درصد تبيين واريانس جامعه بوده است، پارامترهاي Mg2+، Ca2+، SO42-، Cl-، HCO-3، EC و TDS بيشترين همبستگي را با اين مؤلفه دارند. اعضاي اين مؤلفه بيشتر نشان دهنده يونها و مواد معلق در محل ايستگاه خزانگاه ميباشد. در ايستگاه جلفا، چهار مؤلفه اول داراي بيشترين مقادير ويژه هستند. اين مؤلفه ها به ترتيب 7/50، 8/15، 2/13 و 8/5 درصد از واريانس جامعه را تبيين مينمايند كه در مجموع 2/88 درصد از واريانس جامعه توسط چهار مؤلفه اول توصيف شده است.
چكيده لاتين :
It seems essential to understand temporal and spatial changes in water quality of rivers as one of the most dynamic ecosystems of the world. In this research, we have analyzed temporal and spatial changes in the parameters of water quality of Aras River in the period 1999-2011 at the gauge stations of Khodaafarin, Khazangah, and Jolfa, using statistical multi-variate, factor analysis, and Principal Component Analysis. The first component with the highest explanation of variance has greatest correlation with parameters of Mg2+, Ca2+, HCO-3, EC, and TDS. The component shows the ions and suspending particles at Khodaafarin station. Among the parameters of the first component, EC has the highest factor loading (0.98) as the main parameter of the component. At the Khazangah station, the first three components explain 53.6, 17.5, and 12.9 percent of variance, respectively. The first component has the highest correlation coefficient with the parameters of Mg2+, Ca2+, SO42-, Cl-, HCO-3, EC, and TDS. In Jolfa station, the first four components with the highest eigenvalues explain 50.7, 15.8, 13.2, and 5.8 percent of the variance.
