مديريت مصرف آب و تعيين كننده هاي آن در گندمكاران شهرستان اُرزوئيه

Managing water consumption and its determinants among wheat farmers in the Orzuiyeh County

هدف اين پژوهش واكاوي رفتار مديريت مصرف آب و تعيين‌كننده‌هاي آن در بين گندمكاران شهرستان اُرزوئيه در استان كرمان بود. اين تحقيق از نظر ماهيت از نوع كمّي، با توجه به هدف از نوع تحقيقات كاربردي و از لحاظ نحوهي گردآوري داده ها جزء تحقيقات توصيفي- تحليلي از نوع همبستگي است كه به شيوه پيمايش انجام پذيرفت. جامعه آماري پژوهش گندمكاران آبي بخش مركزي شهرستان اُرزوئيه بود (1350=N) كه با استفاده از جدول نمونه گيري بارتلت و همكاران، 132 كشاورز از طريق روش نمونه گيري تصادفي ساده مورد بررسي قرار گرفتند. ابزار گردآوري داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود كه روايي ابزار سنجش توسط پانل متخصصان دانشگاهي و بخش اجرا تأييد شد. براي سنجش پايايي ابزار پژوهش نيز مطالعه اي پيشآهنگ در خارج از جامعه ي آماري و طي چند مرحله انجام گرفت و پايايي آن با استفاده از محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ (86/0- 58/0) به دست آمد. براي تجزيه و تحليل دادهها از نرم افزار SPSS استفاده شد. طبق نتايج، متغير رفتار مديريت مصرف آب با ميانگين 68/4 گوياي اين است كه رفتار مصرف آب گندمكاران مورد مطالعه در حد نسبتاً مطلوبي قرار دارد و حكايت از آن داشت كه كشاورزان در عمل اقداماتي در راستاي كاهش مصرف آب انجام داده اند. همچنين بين سن، تحصيلات و بُعد خانوار با رفتار مديريت مصرف آب رابطه معناداري وجود ندارد. نتايج تحليل تشخيصي نشان داد ويژگيهاي ساختار مزرعه گندمكاران (ميزان وسعت اراضي، سطح زير كشت كل محصولات، سطح زير كشت گندم، نوع روش آبياري و منبع تأمين آب) مهمترين متغيرهاي تعيين‌كننده رفتار مديريت مصرف آب كشاورزان به شمار ميروند.

The purpose of this study was to investigate water consumption behavior and its determinants among wheat farmers in the Orzuiyeh county, Kerman province. This study is a descriptive-analytical (correlation type) research that was carried out with the aid of a survey. The statistical population of the study was wheat farmers in the Central district of the county (N= 1350), which 132 farmers were determined as a sample study by using Bartlett and colleague sample size table. The study instrument was a questionnaire which its validity was confirmed by a panel of experts. In order to measure the reliability of the questionnaire, a pilot study was conducted and its reliability was calculated using the Cronbach's alpha coefficient (0.58-0.86). Results revealed that water management behavior with an average of 4.68 revealed that farmers' behavior in terms of water management is fairly favorable and suggests that farmers have actually taken measures to reduce water consumption. The findings also showed that there is no significant relationship between age, education and household size with water management behavior. The results of discriminant analysis indicated that the characteristics of wheat field structure (land area, total cultivation area, wheat area, irrigation method and water supply source) were the most important variables of farmers' water consumption behavior.