مقايسه و ارزيابي ردپاي آب آبي، سبز و خاكستري گندم در اقليم‌هاي مختلف ايران

Comparison and evaluation of blue, green and gray water footprint of wheat in different climates of Iran

ردپاي‌آب نشان‌دهنده آب مصرفي واقعي محصولات در سه جزء آبي، سبز و خاكستري است، كه امروزه در راستاي مديريت نوين منابع‌آب با رويكرد يكپارچه مورد‌ توجه قرار‌گرفته‌است. به‌منظور ارزيابي مناسب آب مصرفي در بخش كشاورزي، لازم است كه شاخص ردپاي‌آب در اقليم‌هاي مختلف مورد بررسي قرار‌گيرد. در اين تحقيق به ارزيابي ردپاي آب محصول‌گندم در نقاط استراتژيك از نظر منابع‌آب (آب آبي، آب سبز و آب خاكستري) و ارائه الگوي‌كشت بهينه در اقليم‌هاي مختلف ايران پرداخته‌شد. ابتدا 33 استان كشور بر اساس اقليم‌بندي يونسكو طبقه‌بندي شدند. تمامي ايستگاه‌ها در 6 اقليم، خيلي‌مرطوب خنك‌گرم (PH-C-W)، نيمه‌خشك سرد‌گرم (SA-K-W)، نيمه‌خشك خنك‌خيلي گرم (SA-C-VW) ، خشك خنك‌گرم (A-C-W)، خشك معتدل‌گرم (A-M-W) و خشك خنك خيلي‌گرم (A-C-VW) دسته‌بندي شدند. ردپاي آب محصول در هر سه جزء آب آبي، سبز و خاكستري در هر اقليم محاسبه‌شد. نتايج نشان‌داد، بيشترين مقادير ردپاي آب‌آبي در قسمت‌هاي مركزي و جنوبي، بيشترين مقدار ردپاي آب‌سبز در قسمت‌هاي شمالي و غربي و بيشترين مقدار ردپاي آب‌خاكستري در قسمت‌هاي جنوبي ديده مي‌شود. ميانگين ردپاي آب‌سبز، آبي و خاكستري به ترتيب 3/503، 8/1392 و 2/286 متر‌مكعب بر تن بدست‌آمد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه كشت محصول گندم در همه اقليم‌ها مناسب نبوده و در اقليم‌هاي A-C-W و A-C-VW ايران توصيه نمي‌گردد.

Water footprint index shows actual consumption of water in three parts: Blue, green and gray. Today, the water footprint has been taken into account in the modern management of water resources with an integrated approach. In this research, wheat water footprint was evaluated at strategic points in terms of water resources (blue water, green water and gray water) and an optimal cropping pattern in different climates of Iran. For this purpose, 33 provinces of the country were first classified according to the UNESCO cluster. All stations were classified in 6 climates; Plentiful Humidity Cool Warm (PH-C-W), Semi -Arid Cold Warm (SA-K-W), Semi -Arid Cool Very Warm (SA-C-VW), Arid Cool Warm (A-C-W), Arid Mild Warm (A-M-W), Arid Cool Very Warm (A-C-VW). Then the water footprint was calculated and evaluated in each climate and all three component, including blue, green and gray water. The results showed that the highest amounts of blue water footprint are seen in the central and southern parts of Iran, the highest amounts of green water footprint in in the northern and western parts as well as the highest amount of gray water footprint in the southern parts of the country can be seen. The average of footprints for green, blue and gray was obtained 503.3, 1392.8 and 286.2of 34 m3/ton in the country. The results of this study showed that wheat crop cultivation was not suitable in all climates and was not recommended in A-C-W and A-C-VW regions of Iran.