اصطلاح‌شناسي «بيان اساطيري» در مطالعات ادبي قرآن كريم و سنت تفسيري قرآن‌پژوهان

يكي از اشكالات عمده در حوزه مطالعات ميان‌رشته‌اي قرآن كريم، ابهام اصطلاحات و نبود اتفاق آراء بر سر استفاده از آن هاست. در‌ اين ميان، «بيان اساطيري» كه يكي از شاخه‌هاي نقد ادبي محسوب مي‌شود، به دليل ارتباط آن از يك سو با متن مقدس و از ديگر سو با مباحث اسطوره، از چالش بيشتري نيز برخوردار است؛ در حالي كه ‌اين گونه  ادبي، تنها يك رويكرد خلاق و هنري است و با اسطوره‌گويي متن، تفاوت اساسي دارد. نوشتار حاضر بر آن است ابتدا به تعريف دقيق اصطلاح «بيان اساطيري» در دانش سبك‌شناسي ادبي و علم بلاغت بپردازد و سپس انواع يادكرد آن را در سنت تفسيري و علمي‌قرآن‌پژوهان مسلمان به بحث و بررسي بگذارد. سؤالات اصلي ‌اين تحقيق عبارتند از: بيان اساطيري چيست و جايگاه آن در حوزه مطالعات ادبي قرآن كريم كجاست؟‌ آيا مي توان معادل‌ها يا جايگزين‌هايي را براي ‌اين اصطلاح در سنت تفسيري مسلمانان و قرآن‌پژوهان يافت؟ تفاوت هريك از ‌اين انواع با يكديگر چيست؟ يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه بيان اساطيري در قرآن كريم، فارغ از قدمت طولاني و اهميت زياد آن در مطالعات ادبي، لايه بلاغت متن مقدس را مورد مداقه قرار مي‌دهد و در علم بلاغت سنتي مسلمانان، عمدتا با عناويني همانند تشخيص، استعاره، مجاز، زبان تصويري و غيره قابل پيگيري است.