مطالعه‌ي تطبيقي سازهاي زهي در نگاره‌هاي دوران صفوي و گوركاني

تعامل و اشتراك فرهنگي ميان دو كشور ايران و هند، در دوران صفوي و گوركاني بيشترين نمود را پيدا مي‌كند و اين ارتباط گسترده، سبب ايجاد بيشترين ميزان تأثيرپذيري دو كشور از يكديگر، خصوصاً در زمينه‌ي موسيقي و نگارگري مي‌شود. در اين پژوهش تلاش شده است تا به خوانش و بررسي سازهاي زه‌صدا در نگاره‌هاي هر دو دوران پرداخته شود. در واقع هدف از نگارش اين مقاله، به‌دست آوردن اطلاعات كلي درخصوص سازهاي زهي در نگاره‌هاي هر دو دوران و مشخص شدن شباهت‌ها و تفاوت‌هاي كلي آنها با يكديگر است. در زمينه‌ي موسيقي، همانند نگارگري، دو فرهنگ صفوي و گوركاني بسيار متأثر از يكديگر بوده‌اند و جدا از اشتراكات فراواني كه با يكديگر داشته‌اند، تفاوت‌هاي بارزي نيز در ميان موسيقي آنان به چشم مي‌خورد. با مقايسه‌ي سازهاي تصوير شده در نگاره‌ها مشخص مي‌گردد كه برخي از آنها در هر دو دوره مشترك هستند و تفاوت‌هايي در موارد جزيي مانند نوع مضراب و در موارد كلي مانند ساختار فيزيكي ساز، در ميان آنها مشاهده مي‌شود. همچنين تعدادي از سازها مخصوص به يكي از دوره‌ها است و سازي مشابه با آنها از نظر ساختاري در دوره‌ي ديگر وجود ندارد. روش تحقيق در پژوهش حاضر بر اساس هدف، بنيادي و از نظر روش و ماهيت تاريخي، توصيفي تحليلي و تطبيقي است.