تكوين انديشۀ ميراث ملّي معماري ايران در خوانش تجددخواهانۀ متفكران ايراني از تاريخ در عصر مشروطه

تجدد و روشنفكري، يكي از رويش‌هاي مهم فكري دوران مشروطه در ايران است كه منجر به بازخواني بسياري از مفاهيم موجود از گذشته و بازتعريف آن‌ها براساس نگرش‌هاي نوي آن زمان مي‌شود. اين مقاله، ازطريق بررسي متون آن دوران و منابع مرتبط ديگر و با استفاده از روش تفسيريتاريخي و تحليل محتوا، براي پاسخ‌گويي به اين سؤالات، كه خوانش جديد از تاريخ توسط تجددخواهان چه نقشي در تكوين انديشه ميراث ملّي ايران داشت؟ و آثار معماري گذشتگان در اين موضوع چه جايگاه و اثري داشتند؟ به بررسي مفهوم تجدد و مفاهيم مرتبط ديگر در اين موضوع مي‌پردازد. سپس مضمون تازه‌اي از مفهوم تاريخ از نگاه متجددان را كه مي‌توان آن را «خوانش تجددخواهانه از تاريخ» نام نهاد، مورد مداقه قرار مي‌دهد. بررسي زمينه‌هاي تكوين انديشۀ ميراث ملّي معماري ايران ناشي از پيامد اين خوانش از اهداف اين پژوهش است، كه بر معماري باقي‌مانده از گذشتۀ ايران به‌عنوان ركني مهم از تاريخ كه هويت‌ساز و در فهم هستي و چيستي تاريخي ما اهميت فراواني دارد استوار شده است. آثاري كه متجددان قصد دارند تا آن را به‌عنوان ميراث ملّي ايرانيان به تاييد، ثبت‌ و ضبط رسانده همه را به اهميت آن واقف ساخته و بر حفاظت از آن تاكيد ورزند.