عنوان مقاله :
تحليل و گونه‌بندي نگرش نهادگرايانه در برنامه‌ريزي شهري
پديد آورندگان :
شريف زادگان ، محمدحسين دانشگاه شهيدبهشتي - دانشكده معماري و شهرسازي , قانوني ، حسين دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده معماري و شهرسازي
كليدواژه :
برنامه‌ريزي , گونه‌بندي , نهادگرايي تاريخي , نهادگرايي انتخاب عقلاني , نهادگرايي جامعه‌شناختي
چكيده فارسي :
نهادگرايي نگرشي اصالتاً اقتصادي است كه به عنوان نظريه‌اي برون‌زا، جايگاه ويژه‌اي در بسياري از رشته‌ها همچون مديريت، علوم سياسي، جامعه‌شناسي و ... يافته است. اين نگرش از دهه 1990 ميلادي با عنوان «گرايش نهادي» در برنامه‌ريزي شهري و منطقه‌اي مطرح شده و مي‌توان آن را در كنار نظريه‌هاي برنامه‌ريزي مبتني بر مشاركت، از رويكردهاي غالب برنامه‌ريزي در دهه‌هاي اخير دانست. اهميت نهادگرايي در برنامه‌ريزي در اين است كه برنامه‌ريزي خود يك نهاد است كه نيازمند شناخت بافتار و زمينه‌هاي نهادي براي شناسايي مشكلات و تصميم‌گيري براي حل آن‌هاست. افزون بر آن، پياده‌سازي تجويزهاي برنامه‌ريزي، نيازمند سازوكارهاي نهادي است. بنابراين، مقاله حاضر با استفاده از روش توصيفيتحليلي، به بررسي آثار انديشمندان برجسته درباره رابطه نهادگرايي و برنامه‌ريزي مي‌پردازد تا به يك گونه‌بندي جامع و مانع از نظريات مختلف درباره اين ارتباط دست يابد. گونه‌بندي نهايي، نگرش نهادي نسبت به برنامه‌ريزي را در سه دسته «برنامه‌ريزان نهادي غير انتقادي» (نهاد در برنامه‌ريزي)، «برنامه‌ريزان نهادي انتقادي» (طراحي/مداخله نهادي) و «برنامه‌ريزان نهادي مبادله‌اي» (هزينه مبادله برنامه‌ريزي) جاي مي‌دهد. اين دسته‌ها را به ترتيب مي‌توان در ذيل رويكردهاي نهادگرايانه «جامعه‌شناختي»، «تاريخي» و «انتخاب عقلاني» جاي داد. همچنين از منظر الگوواره‌هاي كلان، اين رويكردها به ترتيب در سه دسته «عمل‌گرايانه»، «پسااثبات‌گرايانه» و «اثبات‌گرايانه» جاي مي‌گيرند.
عنوان نشريه :
نشريه هنرهاي زيبا- معماري و شهرسازي
