گونه شناسي ساختار فضايي خانه معاصر ايراني با تكيه بر محرميت و سلسله مراتب (نمونه موردي: خانه هاي تهران در دهه هاي 50، 60، 70 و 80)

معماري خانه كه تحت تأثير فرهنگ جامعه شكل مي گيرد، بايد پاسخ گوي نيازهاي زندگي ساكنان خود باشد. هدف از اين تحقيق، تدوين الگوي ارتباطات فضايي خانه معاصر با توجه به فرهنگ است. براي نيل به اين هدف، ابتدا شاخص هاي فرهنگي مؤثر بر ارتباطات فضايي خانه، شناسايي شدند. در مرحله بعد، با روش دلفي دو مرحله اي با پرسشنامه نيمه باز از شش خبره، شاخص ها اعتبار بخشي شده و دو شاخص محرميت و سلسله مراتب، داراي بيشترين وابستگي با ارتباطات فضايي خانه معرفي شدند؛ سپس با روش نحو فضا، كه يك روش استدلال منطقي است، از روي پلان 381 خانه در تهران، الگوهاي محرميت و سلسله مراتب ترسيم شدند. اين خانه ها كه به صورت تصادفي و از مناطق مختلف انتخاب شدند، تغييرات كالبدي ارتباطات فضايي خانه معاصر ايراني طي 30 سال نشان مي دهند. مشاهده تطبيقي الگوها نشان مي دهد، الگوي غالب دهه‌ شصت، يكي از الگوهاي غالب دهه‌ 50 است كه در آن فضاي هال نقش كليدي دارد و تفكيك فضاها از اين فضا صورت مي گيرد. سرويس بهداشتي به مرور با يك گره از فضاهاي اصلي جدا شده و در پلان خانه، جايگاه ثابتي يا در كنار ورودي و يا در كنار اتاق خواب يافته است. بدين ترتيب، با گذشت زمان، خانه ها داراي محرميت و سلسله مراتب بيشتري شده اند.