بررسي نسبيت زباني در ترجمۀ رمان «الشحّاذ» اثر نجيب محفوظ در دو موضوع اوقات شبانه روز و جنسيت

The Study of Linguistic Relativity in the Translation of “Al-Shahaz” (The Beggar) Novella by Naguib Mahfouz in Two Subjects of Gender and Day and Night

تفاوت­هاي فرهنگي بين جوامع مختلف و نگرش‌هاي گوناگون نسبت به دنياي پيرامون، نه تنها موجب تفاوت در آداب و رسوم و عادات مي‌شود، بلكه در واژگان و ساختار دستوري زبان نيز تأثيرگذار است. اين موضوع در زبانشناسي نوين تحت عنوان نسبيت زباني مطرح و از آن به‌عنوان نظريه ساپير- وورف تعبير مي‌شود. ترجمه يكي از مباحثي است كه مي‌توان آن را در چارچوب نسبيت زباني مورد بحث و بررسي قرار داد. مترجم به منظور هماهنگ كردن ترجمه خود با زبان مقصد بايد تفاوت­هاي واژگاني يا دستوري را مدنظر قرار دهد، چراكه عدم توجه به اين تفاوت‌ها در دو زبان مبدأ و مقصد ممكن است باعث ابهام در ترجمه و يا حتي لغزش شود. در اين جستار نويسندگان بحث نسبيت زباني را در ترجمة رمان الشحاذ يكي از آثار برجسته نويسنده نامدار مصري، نجيب محفوظ در دو موضوع تقسيم اوقات شبانه‌روز و جنسيت مورد بررسي قرار داده‌اند. نمونه‌هاي ارائه شده در اين جستار نشان مي‌دهد كه محمد دهقاني در برگردان برخي عبارت‌هاي حاوي اوقات شبانه‌روز و نيز ساختار جنسيت، نسبيت زباني را مدنظر قرار نداده است و در نهايت باعث شده ترجمة وي در برخي موارد مبهم و در مواردي ديگر دچار لغزش شود.

Cultural differences between different societies and different attitudes towards the world not only cause differences in custom and habits, but also affect the lexical and grammatical structure of the language. This issue is addressed in modern linguistics as linguistic relativity, and is interpreted as the Sapir-Worf Theory. The topic of translation is one of the topics that can be discussed in the context of linguistic relativity. The translator must take into account lexical or grammatical differences in order to harmonize his translation with the target language. Because ignoring these differences in both the source and target languages may cause ambiguity or even errors in translation. In this paper, the writers have examined the relevance of linguistic relativity in translating the novel Al-Shahaz (The Beggar) by Naguib Mahfouz into two themes of division of day and night and gender. The examples presented show that the translation of Mohammad Dehghani, despite all the aesthetics and delicacies, contains sentences that the translator has not considered linguistic relativism in the division of day and night and gender structure, and that the translation ultimately contains ambiguous expressions, and it is not even without errors.