نقش محدوديت منابع آب بر اهداف توليد و اشتغال در بخش‌هاي اقتصادي (مورد مطالعه استان يزد)

The Role of Water Resources Constraints on Production and Employment at Different Economic Sectors: A Case study of the Yazd Province

محدوديت منابع از اصول بديهي اقتصاد و امروزه اين محدوديت در عرصه آب اهميت بيشتري يافته است. ارزيابي اثرات محدوديت آب بر تحقق اهداف اقتصادي در استان يزد در چارچوب برنامه ششم توسعه، هدف عمده تحقيق حاضر مي‌باشد. بدين منظور از روش تركيبي داده- ستانده و برنامه‌ريزي آرماني استفاده شده است. در اين روش با لحاظ محدوديت‌هاي مختلف از جمله آب، امكان تحقق اهداف متعدد نظير افزايش توليد، بهبود اشتغال و ارتقاء بهره‌وري بررسي و تركيب بهينه‌اي از تخصيص آب بين بخش‌ها ارائه مي‌گردد. براي اين منظور دو سناريو لحاظ شده است. در سناريوي اول ثبات بهره‌وري مصرف آب و نيروي كار در سال پايه و سال هدف و در سناريوي دوم ارتقاء بهره‌وري معادل با اهداف برنامه مدنظر قرار مي‌گيرد. نتايج نشان داده است كه در سناريوي اول دستيابي به رشد 8 درصدي برنامه، به دليل عدم تحقق توليد در بخش كشاورزي، محقق نخواهد شد. اما در سناريوي دوم به واسطه ارتقاء بهره‌وري، ميزان توليد افزايش يافته ولي هدف كلي اشتغال محقق نمي‌شود. از نظر مصرف آب، نتايج هر دو سناريو بيانگر آنست كه بخش‌هاي كشاورزي سقف آب در اختيار را مصرف نموده‌ ولي به اهداف توليدي خود دست نيافته‌اند. دستيابي به اهداف برنامه، بويژه در بخش كشاورزي جز با بهره‌وري بالاتر در مصرف آب امكان‌پذير نخواهد بود.

Resource constraint is one of the most important principles in economics, and today this constraint has become more important in the water arena. The mainobjective of the present paper is to evaluate the impacts of water constraint on the achievement of economic goals in Yazd province under the Sixth Development Plan. For this purpose, a combination of Input-Output and Goal Programming is used. In this method, by considering the various constraints including water, it would be possible to achieve multiple goals such as increasing production, improving employment and improving productivity and optimizing water allocation between different sectors. For this purpose, two scenarios are considered. In the first scenario, for stability reason, water and labor productivity in the base year and the target year are assumed as the same, but in the second scenario the increase in productivity considered equal to the goals of the program. The results show that in the first scenario, achieving 8% growth of the program will not be achieved due to the lack of production in the agricultural sector. But in the second scenario, the production is increased but the overall objective of employment is not met. In terms of water, the results of both scenarios indicate that, while the agricultural sectors have consumed their allocated water but have not achieved their production goals. Finally achieving program goals, especially in the agricultural sector, will not be possible except with higher rate of water use efficiency.