عنوان مقاله :
ناروايي اخذ هزينه مازاد بر تعرفه و سازوكارهاي مقابله با آن
عنوان به زبان ديگر :
The Inadmissibility of Informal Payment and Strategies to Confront with it
پديد آورندگان :
جوادپور، مريم دانشگاه آزاد اسلامي، واحد اهواز، دانشكده علوم انساني - گروه فقه و مباني حقوق اسلامي، اهواز، ايران , مقدادي، محمدمهدي دانشگاه مفيد - گروه حقوق، قم، ايران
كليدواژه :
بيمار , اجرت پزشك , هزينه مازاد بر تعرفه , مال نامشروع , ضمان
چكيده فارسي :
اهداف: يكي از مباحث قابل تامل و تحليل در عرصه فقه پزشكي، پولي است كه پزشك بابت معالجه و درمان از بيمار دريافت مي‌كند كه در مواردي به موجب قاعده "حرمت اخذ اجرت بر واجبات" مي‌تواند نامشروع تلقي شود و مهم‌تر از آن، زماني است كه اين مساله مورد انتفاع‌گرايي و سوءاستفاده واقع شده و انتخاب آزادانه و آگاهانه را از بيمار سلب كند؛ پديده‌اي كه امروزه با عنوان اخذ هزينه‌‌ي مازاد بر تعرفه (زيرميزي) به‌وفور مشاهده و گزارش مي‌شود. از اين رو به‌منظور حمايت از حقوق بيمار، اين نوشتار در پي پاسخ به اين پرسش است كه پيامدها و آثار حقوقيِ اخذ هزينه مازاد بر تعرفه چيست و تمهيدات و را‌ه‌كارهاي مبارزه با اين معضل در نظام عادلانه اسلام كدامند؟
مواد و روش‌ها: در اين مطالعه كه با استفاده از روش توصيف و تحليل محتوي انجام شد، از آيات قرآن كريم، روايات معصومين(ع)، ديدگاه فقيهان اماميه و موازين و مقررات داخلي در پاسخ به پرسش‌هاي پژوهش استفاده شد.
يافته‌ها: از آنجا كه اشخاص بر اموال خويش سلطه دارند؛ پس با استناد به روايت "لايحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه"، تسلط و تصرفِ فاقد طيب نفس بر مال غير حرام است.
نتيجه‌گيري: پديده پرتنش و چالشيِ اخذ هزينه مازاد بر تعرفه، با هر انگيزه كه انجام شود، با گسترش بي‌عدالتي و بي‌نظمي در جامعه بشري همراه خواهد بود كه در نتيجه با نظام عدالت‌محور اسلام همسو نيست؛ از اين رو، حق مطالبه خسارت مادي و معنوي براي بيمار يا اولياي وي با عنوان "اكل مال به باطل" فراهم مي‌شود كه در پرتو تمهيداتي نظيرِ وفاي به عهد، ارتقاي فرهنگ و اخلاق اقتصادي و آشنايي نسبت به حقوق شهروندي، مي‌توان نظامِ سلامت را در مسير رشد و پرورش صحيح هدايت نمود.
چكيده لاتين :
Aims: One of important and considerable topics in medical jurisprudence, the amount of money is that the physician receives for his or her medical treatment; But an important issue when is that the physician or other medical staff misuses does misuse from the patient and forbids that he/she selects in a manner freely and consciously and become the relationship between the physician and the patient to the amoral and emergency relationship; The unpleasant and ominous phenomenon that is seen today in the name of stealthy; Therefore, in order to protect the rights of the patient, This article seeks to answer the question of what are the consequences and legal effects of the unofficial payment, and what are the remedies and solutions to combat this problem in the just Islamic system?
Methods: In this study, in order to answer the research questions, it were described and analyzed based on the jurisprudents of Imamiya jurisprudence and internal rules and regulations.
Findings: Individuals dominate their property; so according to the narrative of chr('39')it is not permissible for a Muslim to have money except for oneselfchr('39'), domination and capture of the personchr('39')s property without their satisfaction is forbidden.
Conclusions: The challenging phenomenon of receive informal payment with any motivation will be accompanied by the spread of injustice and disorder in human society that is not in accordance with the Justice-centered system of Islam. Therefore, the right of claim for material and spiritual damages for patient or the patientchr('39')s parents will be provided as rule of chr('39')any money has voidchr('39'). In the light of measures such as loyalty to covenant, promotion of economic culture and ethics, awareness of citizenship rights, it is possible to direct the health system on the path of correct growth and training.
