مطالعه‌ي آزمايشگاهي تاثير هندسه‌ي پائين‌دست پرتابه‌ي جامي شكل بر ميزان آبشستگي پاياب آن

به‌ كارگيري پرتابه‌هاي جامي شكل در سدها، كه جزء مستهلك‌كننده‌هاي جريان به‌صورت عمودي هستند، موجب استهلاك كارمايه ناشي از عبور سيلاب مي شود. از اين سازه به منظور كاهش هزينه‌ها در مقايسه با ساير مستهلك‌كننده‌هاي كارمايه استفاده مي‌شود. برخورد افشانه آب با بستر منجر به ايجاد چاله‌ي آبشستگي شده ،كه اين امر مي‌تواند پايداري سد و سازه‌هاي مرتبط را به خطر بياندازد. در تحقيق حاضر، پديده‌ي آبشستگي پائين‌دست يك پرتابه‌ي جامي شكل در شرايط آزاد، و همچنين در شرايط وجود دندانه مستطيلي و مثلثي در پاياب با فواصل چيدمان مختلف در 9 بده، و مجموعاً 45 آزمايش، بررسي شد. نتايج نشان دادند كه وجود دندانه‌هاي جام اثر زيادي بر گستره و عمق آبشستگي مي‌گذارد، بدين ‌ترتيب كه پرتابه‌ي جامي شكل با دندانه‌هاي مستطيلي يك در ميان نسبت به حالت بدون دندانه حدود 13 درصد كاهش آبشستگي را سبب مي‌شود. همچنين، حداكثر عمق آبشستگي در حالت جام با دندانه‌هاي مستطيلي يك در ميان در بازه‌ي مطلوب تر از مابقي نمونه‌هاي آزمايشگاهي‌ به‌وقوع مي‌پيوندد. سپس نتايج حاصل با تعدادي از رابطه‌هاي تجربي مقايسه شده و مشخص گرديد كه رابطه‌ي مارتينز B نتايج نزديكتري را به مقادير واقعي به‌دست مي‌دهند.