ارزيابي الگوي پراكنش فضايي ايستگاه‌هاي اتوبوس شهري و سنجش اثرات آن بر مطلوبيت خدمات‌دهي شبكه‌ي حمل‌ونقل عمومي

طي سال ها و دهه هاي اخير، رشد روزافزون شهرها و افزايش جمعيت شهري موجب افزايش تقاضا براي حمل‌ونقل عمومي شده است. اگر اين افزايش، متناسب با تخصيص خدمات و تسهيلات صورت نگيرد، مشكلات عديده اي براي شهر و شهروندان ايجاد خواهد شد. در تحقيق حاضر، با استفاده از روش توصيفي و قابليت هاي سيستم اطلاعات جغرافيايي، آماره فضايي، نرم‌افزار GeoDa، مدل تحليل سلسه مراتبي داده‌ها و مدل تركيب خطي وزين به ارزيابي وضعيت سيستم حمل‌ونقل عمومي شهر اردبيل به لحاظ مطلوبيت خدمات دهي (كارآيي) و سنجش ارتباط فضايي تراكم ايستگاه ها و خطوط اتوبوس‌راني و فاصله از اين عناصر با ميزان كارآيي حمل‌ونقل عمومي اين شهر، پرداخته شده است. براي گردآوري داده‌ها، از روش هاي ميداني و اسنادي استفاده شده است. نتايج تحقيق حاضر، وجود الگوي خوشه اي در نظام توزيع فضايي ايستگاه هاي اتوبوس شهر اردبيل را تاييد مي‌كند. اين الگو باعث بروز نابرابري در مطلوبيت خدمات دهي در محلات مختلف شهر اردبيل شده است به‌طوري‌كه ميزان كارآيي سيستم حمل‌ونقل عمومي شهر اردبيل در هسته ي مركزي، محلات بخش شمالي، بخش هايي از محلات شرقي و جنوب غربي شهر بيشتر از ساير محلات بوده است. به‌نظر مي رسد بخشي از اين وضعيت، متاثر از عدم وجود توازن و تعادل در توزيع فضايي تسهيلات حمل‌ونقل عمومي بوده است؛ به‌طوري‌كه در مناطق با تراكم بيشتر ايستگاه ها و مركز ثقل جغرافيايي سيستم اتوبوس‌راني شهر و هم‌چنين فواصل كمتر از ايستگاه ها و خطوط اتوبوس‌راني، ميزان مطلوبيت خدمات دهي و ميزان كارآيي سيستم، بالاتر از ساير نواحي و محلات بوده است.