بررسي نقش حمزه‌آغا منگور در قيام شيخ ‌عبيدالله شمديناني عليه قاجاريّه (1297 ق/ 1880 م)

حمزه آغا سركردۀ ايل منگور بود كه در سدۀ 13 ق./ 19 م. در نابساماني اوضاع اقتصادي و سياسي ايران در عصر ناصري و نارضايتي مردم كُرد از حكّام قاجاري و فشارهاي مالياتي، شورشي را در ميان ايلات و قبايل كُرد دامن زد. هم زمان، در عثماني نيز كُردها به رهبري شيخ عبيدالله شمديناني از شيوخ فرقۀ نقشبنديّه، عليه حكومت ناصرالدين شاه شورش كردند. اين دو با استفاده از عقايد مذهبي و فرقه اي، با گردآوردن لشكري عظيم از ايلات كُرد، شهرهاي مرزي ايران و عثماني را مورد تاخت و تاز قراردادند و شمار زيادي از مردم را از دَم تيغ گذراندند. هدف اين مقاله، با رويكرد جامعه شناسي و روش توصيفي _ تحليلي، بررسي و تحليل دو شورش مزبور و نقش حمزه آغا به عنوان طرّاح تبديل اين دو شورش به يك قيام، با فرمان جهاد مذهبي از نوع ناسيوناليستي است. يافته هاي پژوهش نشان  مي دهد كه حمزه آغا منگور نقش اصلي را در برانگيختن شيخ به يك قيام مذهبي عليه حكومت ناصري ايفا كرده است.