غفلت از تاب‌آوري اقتصادي و اجتماعي، مخاطره‌اي كليدي* در اجراي سند الگوي پيشرفت: مطالعه موردي استان خوزستان

يكي از مقوله‌هاي كلاسيك و كم‌توجه در مباحث اقتصادي مقوله تاب‌آوري است. از طرفي ديگر يكي از غفلت‌هاي اساسي در برنامه‌ريزي‌هاي اقتصادي، عدم توجه به مقوله تاب‌آوري متغيّرهاي اقتصادي است. اين غفلت زماني بيشتر مي‌شود كه متغيّرهاي اقتصادي در وضعيت اصطلاحاً «مطلوب» ارزيابي مي‌شوند. بنابراين ممكن است متغيّري در وضعيت مناسبي قرار نداشته باشد ولي از منظر شاخص تاب‌آوري خوب باشد و برعكس. اين‌كه چقدر يك متغيّر (فارغ از وضعيت مناسب و يا نامطلوب) بتواند در مواجهه با بحران‌ها و مشكلات از خود مقاومت و پايداري نشان بدهد؛ چقدر بتواند با شرايط بحران خودش را تطبيق داده و به وضعيت مطلوب برسد؛ هم بعدي از ماهيت متغيّرها و شاخص‌هاي اقتصادي است كه ناديده گرفتن آن مي‌تواند يك مخاطره ‌مهم در اجراي سند پيشرفت باشد. لذا، هدف اصلي در اين تحقيق طراحي و ارائه يك سيستم به ‌منظور ارزيابي‌ تاب‌آوري خوزستان از منظر شاخص‌هاي اقتصادي و اجتماعي و برآورد تاب‌آوري بخش‌هاي مهم اقتصادي و اجتماعي براي دوره‌ 1395-1370 است. براي اين منظور با استفاده از روش MIMIC و برآوردگر حداكثر راست‌نمايي (ML) و با استفاده از شاخص‌هاي كلان، خرد، توسعه، اجتماعي و پولي و بانكي وضعيت تاب‌آوري استان خوزستان مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان از وضعيت ناهمگن و خطرناك تاب‌آوري در شاخص‌هاي اجتماعي و اقتصادي داشت. به طوري كه در بسياري از بخش‌ها وضعيت «بي‌ثبات و بي‌تاب» ارزيابي گرديد. بر اين اساس، بخش‌هاي معدن، سپرده سرمايه‌گذاري، تعداد پزشك، تعداد مراكز درماني خصوصي، تعداد فارغ‌التحصيلان تحصيلات تكميلي استان، نرخ مشاركت اقتصادي، پرونده‌هاي مختومه جرائم استان نسبت به كشور، تعداد خودكشي استان نسبت به كشور، تعداد سرقت استان نسبت به كشور، رشد مهاجران ورودي، رشد مهاجران خروجي، نرخ ازدواج به طلاق، تعداد افراد مورد حمايت كميته امداد استان نسبت به كشور در وضعيت بحراني قرار گرفته است.