شناسايي عوامل مؤثر بر توسعه فرهنگ وقف با رويكرد تحليل مضمون در آستان قدس رضوي

وقف به عنوان يكي از مصاديق مهم خيرات در دين اسلام و اديان ديگر به شمار مي‌رود. وقف همواره پشتوانه نيرومندي براي تأمين زندگي مادي خصوصاً براي مردم كم‌درآمد و مستضعفان و نيز توسعه فرهنگ ديني، معارف غني قرآني و اسلامي و بهبود وضعيت اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي بوده است. پژوهش حاضر در تلاش است با اتخاذ رويكرد كيفي مبتني بر روش تحليل مضمون كه به دنبال خروجي مضامين پايه،‌ سازمان‏دهنده و فراگير مرتبط با مسئله تحقيق است به اين پرسش پاسخ دهد كه آيا مي‌توان عواملي را درگستره سطوح فرهنگ شناسايي كرد كه باعث توسعه سنت حسنه وقف در آستان قدس رضوي گردد؟ اين پژوهش بر اساس هدف تحقيق از نوع اكتشافي و نحوه گردآوري اطلاعات از نوع كتابخانه‌اي و ميداني مي‌باشد. جامعه آماري تحقيق جهت انجام مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته شامل اساتيد، سياست‌گذاران، عوامل اجرايي، متوليان و واقفين بودند. نمونه‌گيري به روش گلوله برفي انتخاب گرديد و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA صورت پذيرفت كه در مجموع 75 مضمون پايه و 13 مضمون سازمان‏دهنده ذيل سه مضمون فراگير ظواهر، ارزش‏ها و باورها استخراج گرديد. در سطح باورها 3 مقوله عامل ايجاد گفتمان وقف، اعتمادسازي و بسترسازي و در سطح ارزش‌ها نيز 3 مقوله تكريم واقفين، تقويت ارزش‌هاي اجتماعي و ديني توسعه وقف مشاركتي و در سطح ظواهر و مصنوعات 8 مقوله تخصصي كردن مقوله وقف، سياست‌گذاران ومجريان، گسترش اشكال و زمينه‌هاي وقف، حذف موانع و تنگناهاي وقف، بازسازي موقوفات، اطلاع‏رساني و تبليغات شناسايي گرديد.