عنوان مقاله :
آلودگي فلزات سنگين در ذرات غبار خياباني شهر تهران در سال 1397: ارزيابي غناي فلزي و درجه آلودگي
عنوان به زبان ديگر :
Heavy Metal Pollution in Street Dust from Tehran in 2018: Metal Richness and Degree of Contamination Assessment
پديد آورندگان :
علي طالشي، محمدصالح دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه محيط‌زيست , معين الديني، مظاهر سازمان تحقيقات و تكنولوژي هاالس يونان - گروه علوم مهندسي شيمي , فيض نيا، سادات دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه محيط‌زيست
كليدواژه :
تهران , درجه آلودگي , غناي فلزي , فلزات سنگين , غبار خياباني
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: غبار خياباني يك واسطه زيست‌محيطي با تركيب پيچيده در مناطق شهري است. فلزات سنگين در غبار خياباني براي مدت طولاني باقي مانده و در اتمسفر بازتعليق مي‌شوند. هدف از مطالعه حاضر، ارزيابي غناي فلزي و درجه آلودگي فلزات سنگين در غبار خياباني شهر تهران بود.
مواد و روش‌ها: نمونه‌هاي غبار از 9 نقطه از شهر تهران در سال 1397 برداشت شد. فلزات سنگين (كادميوم، كروم، سرب، روي، آهن و آلومينيوم) در غبار خياباني با استفاده از دستگاه ICP-MS آناليز شد. غناي فلزات و درجه آلودگي با استفاده از شاخص‌هاي فاكتور غني‌شدگي (EF)، انباشت زميني (Igeo)، درجه آلودگي (Cd) و درجه آلودگي اصلاح‌شده (mCd) تعيين شد. از آزمون‌هاي همبستگي پيرسون (PC) و تجزيه خوشه‌اي سلسله مراتبي (HCA) نيز براي تحليل استفاده شد.
يافته‌ها: روند ميانگين غلظت عناصر به صورت آلومينيوم (54/53486= )> آهن (07/46535= )> روي (14/638= )> سرب (33/200= )> كروم (94/111= )> كادميوم (49/0= ) ميليگرم بر كيلوگرم بود. بالاترين غني‌شدگي فلزي ناشي از عناصر سرب و روي بود. شاخص انباشت زميني عناصر در ذرات غبار خياباني نيز نشان داد كه عناصر كادميوم و سرب بالاترين مقادير را دارا بودند. شاخص‌هاي درجه آلودگي نيز سطوح بالاي آلودگي را در غبار خياباني نشان دادند. همبستگي معني‌داري بين عناصر روي با كروم و سرب و عناصر سرب با كادميوم مشاهده شد. همبستگي منفي معني‌داري نيز بين رطوبت نسبي با غلظت عناصر سرب و روي مشاهده شد. خوشه‌بندي عناصر نيز نشان داد كه عناصر سرب، روي، كروم و كادميوم داراي منابع انساني و عناصر آهن و آلومينيوم داراي منابع طبيعي انتشار هستند.
نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه غبار خياباني شهر تهران داراي درجه آلودگي بالايي است. لذا اين محيط واسطه مي‌تواند آثار منفي قابل توجهي داشته باشد. بنابراين پايش مداوم غبار خياباني ضروري است.
چكيده لاتين :
Background: Street dust is an environmental medium with complex composition in urban environment. Heavy metals remain in urban dust for a long time and re-suspended in the atmosphere. This study aimed to evaluate the metal richness and degree of contamination in Tehran street dust.
Methods: Dust samples were collected from nine locations in Tehran in 2018. Heavy metals (Cd, Cr, Pb, Zn, Fe, and Al) were analyzed in street dust using ICP-MS. Metal richness and degree of contamination were determined using Enrichment Factor (EF), Geoaccumulation Index (Igeo), degree of Contamination (Cd) and modified degree of contamination (mCd). Pearson correlation (PC) and Hierarchical cluster analysis (HCA) were also used for analysis.
Results: The mean concentration trend of elements was as Al (53486.54)> Fe (46535.07)> Zn (638.14)> Pb (200.33)> Cr (111.94), Cd (0.49) mg/kg. The highest metal enrichment was due to Pb and Zn. The geoaccumulation index also showed that Cd and Pb had the highest values. Degree of contamination indices also showed high levels of contamination in street dust. Significant correlation was observed between Zn-Cr-Pb and Pb-Cd. Significant negative correlation was also observed between relative humidity-Pb-Zn. Elemental clustering also showed that Pb, Zn, Cr, and Cd had anthropogenic sources and Fe and Al had natural sources of diffusion.
Conclusion: The results of this study showed that the street dust of Tehran is highly polluted. Therefore, this environmental medium can have significant negative effects. Therefore, continuous monitoring of street dust is essential.
عنوان نشريه :
مهندسي بهداشت محيط
