اثر كم آبياري بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد هيبريدهاي آفتابگردان (.Helianthus annuus L)

به منظور ارزيابي اثر كم آبياري بر هيبريدهاي آفتابگردان و همچنين شناسايي هيبريدهاي متحمل به كم آبي، 12 هيبريد آفتابگردان شامل فرخ، شمس، قاسم، برزگر، آذرگل،G5*43 ،G6*43، هايسان25، هايسان36، سامبرو، يوروفلور و سيرنا در سه تيمار آبياري شامل آبياري بر اساس 60 (آبياري كامل)، 120 (تنش ملايم) و 180 ميلي متر (تنش شديد) تبخير از تشتك تبخير كلاس A به صورت كرت هاي خردشده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال هاي 1391 و 1392 در ايستگاه اسلام آبادغرب مورد ارزيابي قرار گرفتند. تيمارهاي آبياري در كرت هاي اصلي و هيبريدهاي آفتابگردان در كرت هاي فرعي قرار داده شدند. بر اساس نتايج تجزيه واريانس مركب تيمارهاي آبياري اثر معني داري بر صفات طول دوره رشد، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملكرد دانه داشته و بر درصد روغن دانه اثر معني دار نداشتند. هيبريدهاي آفتابگردان فقط از نظر طول دوره رشد، وزن هزار دانه و عملكرد دانه داراي تفاوت معني دار بودند. برهمكنش هيبريدهاي آفتابگردان آبياري براي صفات مورد بررسي معني دار نبود. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه عملكرد دانه هيبريدهاي آفتابگردان بيش از ساير صفات تحت تأثير تيمارهاي آبياري قرار گرفت. عملكرد دانه در تيمارهاي آبياري كامل، تنش ملايم و تنش شديد به ترتيب 4470، 3637 و 2832 كيلوگرم در هكتار بود. علت كاهش عملكرد در شرايط تنش شديد، كاهش تجمعي اجزاي عملكرد دانه شامل قطر طبق، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه بود. هيبريدهاي آفتابگردان از نظر طول دوره رشد، ارتفاع بوته، قطر طبق، قطر پوكي مركز طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و ميزان روغن دانه تفاوت معني داري با يكديگر داشتند، اما از نظر عملكرد دانه، قطر طبق، قطر ساقه و تعداد دانه در طبق تفاوت معني داري نداشتند. نتايج مقايسه ميانگين ها نشان داد كه هيبريد برزگر با 4091 كيلوگرم در هكتار داراي بيشترين عملكرد دانه و هيبريد سامبرو با 3362 كيلوگرم در هكتار داراي كمترين عملكرد دانه بودند. بيشترين ميزان روغن دانه از تيمار آبياري كامل و هيبريد هايسان36 (45.8 درصد) بدست آمد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه كه رقم برزگر هم در شرايط آبياري كامل و هم در شرايط كم آبياري، داراي عملكرد دانه بالاتري است و از اين رو براي هر دو شرايط قابل توصيه مي باشد.