شناسايي گونه‌هاگونه‌هاي آسپرژيلوس مولد توكسين در برنج‌هاي خوزستان و مايكوتوكسين‌هاي موجود در غلات وارداتي

Identification of Toxigenic Aspergillus Species from Rice of Khuzestan and Mycotoxins in Imported Cereals

زمينه و اهداف : غلات به واسطۀ داشتن ميزان زيادي كربوهيدرات و رطوبت كافي محيط مناسبي براي رشد قارچ‌هاي توكسين‌زا هستند. با توجه به سرطان‌زايي و جهش‌زا بودن مايكوتوكسين‌ها، جلوگيري از ورود آنها به زنجيرۀ غذايي امري ضروري است. بنابراين مطالعۀ حاضر به‌منظور تعيين ميزان و نوع آلودگي غلات وارداتي و برنج توليدي استان خوزستان انجام شد. مواد و روش كار:50 نمونه برنج توليد خوزستان در آبان ماه 94 به‌صورت دردسترس از شاليكاران جمع‌آوري شد. شناسايي آسپرژيلوس‌ها براساس معيارهاي تشخيصي و نيز روش PCR، انجام شد. در ادامه ميزان و نوع آفلاتوكسين نمونه‌هاي برنج و مايكوتوكسين‌هاي نمونه‌هاي غلات وارداتي (زمستان 94 تا پاييز 95) به روشHPLC مورد بررسي قرارگرفت. يافته‌ها: براساس آزمون one sample t-test و مقايسۀ ميانگين مايكوتوكسين‌هاي آلوده‌كننده غلات در فصل‌هاي مختلف با حد استاندارد ملي، ميزان مايكوتوكسين‌ها در جو و گندم درحد استاندارد بود، اما 4/8% نمونه ذرت، آلودگي بيش از حدمجاز (ppb5) بهAFB1 نشان دادند. بررسي آفلاتوكسين‌ها در برنج نيز حاكي از آلودگي در حد مجاز 16 نمونه به آفلاتوكسين B1 بود. آسپرژيلوس فلاووس با حضور 1/42 درصدي، آلاينده اصلي و گونۀ غالب (%1/42) جدا شده از برنج بود. نتيجه‌گيري: آسپرژيلوس فلاووس مهم‌ترين عامل توليد كننده آفلاتوكسين B1 در برنج‌هاي داخلي است. بررسي غلات وارداتي نيز آمار بالايي از رشد قارچ‌ها و توليد متابوليت­هاي ثانويه را نشان داد كه احتمالا به‌خاطر مناسب نبودن شرايط نگهداري، دما و رطوبت بالا باشد. از اين رو پيشنهاد مي‌گردد ابزارهاي نظارتي دركنترل مراحل فرآوري و ذخيره‌سازي برنج و غلات تقويت شود. واژه‌هاي كليدي: مايكوتوكسين، HPLC، سرطان‌زايي، آسپرژيلوس، غلات

Background: Due to their high amount of carbohydrate and enough moisture, cereals are a good environment for the growth of toxigenic fungi. Because of the carcinogenicity and mutagenicity of mycotoxins, preventing them from entering the food chain is essential. Therefore, the present study was conducted to determine the amount and type of contaminated imported cereals and rice produced in Khuzestan province Materials & Methods: In October and November 2015, a total of 50 random samples of rice was collected from paddy fields. Aspergillus were identified based on available diagnostic criteria and PCR. The amount and type of aflatoxin in rice samples and mycotoxins in imported cereals (winter 2015 to autumn 2016) were evaluated by HPLC Result: Based on one sample t-test and comparing the mean of mycotoxins contaminating cereals in different seasons with national maximum standard, the amount of mycotoxins in barley and wheat were within the standard range but %8.4 of corn was higher than the permitted level (ppb5). Analysis of aflatoxins in rice also showed that 16 samples were contaminated with aflatoxin B1. Aspergillus flavus was the major pollutant (%42.1) isolated from rice. Conclusion: Aspergillus flavus is the major producer of aflatoxin B1 in domestic rice. Examination of imported cereals also showed high rates of fungal growth and production of secondary metabolites, possibly due to inadequate storage conditions, high temperature and humidity. Therefore, it is recommended to strengthen the monitoring tools in the processing and storage of rice and cereals.