حق طبيعي در انديشۀ فارابي

نظريۀ حق طبيعي، به‌مثابۀ قاعده‌اي حاكم در حوزۀ فلسفۀ حقوق و زيربناي مقررات و اعتبارات عقلايي و قانوني، مورد توجه فيلسوفان مسلمان است، در اين ميان فارابي نخستين متفكري بود كه در اين زمينه از يك‌سو با توجه به مباني معرفت‌شناختي و هستي‌شناختي و از ديگر سو با در نظر گرفتن رابطه و نسبت حقوق اعتباري با جهان تكوين نظريه‌پردازي كرده و با تأكيد مباني فلسفۀ مدني و انسان‌شناسي به تحليل و تبيين پايه‌اي‌ترين امتيازات بشر در زندگي فردي و مدني پرداخته است كه امروزه به‌عنوان زيرساخت‌هاي ديگر حقوق عمومي و اجتماعي به‌شمار مي‌آيند، نگاه وي به اين مهم از روزنۀ مطالعه در زوايا و ساحت‌هاي مختلف مدينۀ فاضله صورت مي‌پذيرد كه بدون در نظر گرفتن حقوق و عدالت بنيادين منظومۀ معرفتي اين نوع مدينه ناتمام است.و براي تحقق اين مهم سزاوار است مباني تكويني، تعلقات و وابستگي‌هاي حق به عرصه‌ها و زمينه‌هاي مختلف را ملاحظه كرد و در راستاي دستيابي به ساختار نظريۀ فارابي از حق و نيز رابطۀ آن با عالم تكوين و طبيعت، بررسي دربارۀ مفهوم حق طبيعي، جايگاه عدالت بنيادين، نسبيت برخي حقوق و منطق شناخت حق از باطل ضروري است.