ادارۀ موقوفات خاص فاقد متولي

در ادارۀ موقوفات خاص بدون متولي، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخي فقها با شناساييحق مالكيت براي موقوف‌عليهم، ادارۀ مال موقوفه را از لوازم آن مي‌دانند و مديريت انحصاري موقوفه را با اينان مي‌شمارند. اما بيشتر فقهاي دو سدۀ اخير، فارغ از حق موقوف‌عليهم، به‌منظور رعايت حق بطون آتي، امور اداري را كه به همۀ موقوف‌عليهم مرتبط مي‌شود، در زمرۀ اختيارات حاكم مي‌دانند. در حوزۀ قوانين، در آغاز ديدگاه نخست مقرر شد. اما در ادامه، ديدگاه دوم جايگزين آن شد. با اين همه، رويۀ عملي سازمان اوقاف و رويۀ قضايي دادگاه‌ها همچنان مبتني بر ديدگاه نخست است. درحالي‌كه ديدگاه دوم و مبناي آن در حقوق جديد استقرار يافته و رهايي از پافشاري بر ديدگاه نخست و دگرگوني رويۀ عملي و رويۀ قضائي بايسته است.