بررسي فرايندهاي فعل در سوانح العشاق احمد غزّالي و عبهرالعاشقين روزبهان بقلي

سوانح العشاق احمد غزّالي (م 520) سلسله جنبان رسايل مستقلي است كه به زبان فارسي درباره «عشق» نوشته شده اند. احمد غزّالي در اين اثر، مفهوم عشق را فراتر از حدود زميني و آسماني بازتعريف كرده، گفتماني صوفيانه با محوريت آن پديد آورده‌است. اين گفتمان در رسايل متأثر از سوانح، مانند عبهرالعاشقين روزبهان بقلي،تكميل شده و از همين طريق به شعرفارسي نيز راه يافته است. با وجود اين، زبان پيچيده و ارزش هاي ادبي اين دو رساله، مانع از توجه به نظريه پردازي هاي مؤلفان آن شده و پژوهش هاي عرفاني عمدتاً اين آثار را متوني شاعرانه، مبتني بر تجربه شخصي و در نتيجه فاقد چهارچوب فكري مشخّص ارزيابي كرده اند.در اين مقاله، با به كارگيري ابزارهاي زبان شناسي نقش گرا از جمله مفهوم «بافت موقعيت» و تحليل «فرانقش انديشگاني» ، جنبه تبييني و نظريه پردازانه اين دو متن آشكار و رابطه متقابل آن با بافت فرهنگي قرن ششم بازنموده‌شده‌است. هدف از مقايسه دو متن، نشان دادن امتداد گفتمان عشق سوانح در رساله هاي بعدي و روند تكوين و تحوّل گفتمان عشق در آغاز و پايان قرن ششم بوده‌است.