بررسي موسيقي شعر در چهل اسرار

تناسب و هماهنگي بين شاكله هاي شعري و گره خوردگي آن با محتوا و استفادۀ حداكثري از ظرفيّت ها و ظرافت هاي ادبي درگسترۀ وسيعي مي تواند تصاوير احساسات را از «اين نه آني» به «اين هماني» ارتقا دهد. بر اساس همين رويكرد، هدف جستار پيش رو، تحليلي است بر اين كه چگونه مير سيّد علي همداني در چهار حيطۀ موسيقايي، از رهگذر تصويرسازي هاي ادبي، مطابق با معيارهاي زيبايي شناسانۀ انواع موسيقي، نظام انديشگي عرفاني خود را عرضه كرده است؟ و امكانات زباني و بياني را در خدمت ارائۀ جهان بيني خاصّ عرفاني و بيان تصويرسازي هاي بررُسته نه بربسته و بازسازي و بازنمايي محورهاي مختلف تفكّر خود، به كار گرفته است؟ روش پژوهش حاضر، توصيفي و داده ها با استفاده از شيوۀ تحليل محتوا، بررسي شده است. در زمينۀ موسيقي بيروني (وزن)، با توجه به تركيب مدبّرانۀ اوزان و رعايت تناسبات خاصّ آوايي آن ها، مي توان او را شاعر «بحر رمل» دانست. در حوزۀ موسيقي كناري (قافيه و رديف)، تقارن ديداري و شنيداري همسو و تقويت كنندۀ محور عمودي است و به صورت مضمر، با تصويرسازي بديعي، برجسته سازي مفاهيم و نزديك شدن به وحدت با خواننده، در القاي مفاهيم مي كوشد. موسيقي دروني با محوريّت تكرار، پژواك مفاهيم را در ذهن مخاطب برجسته تر مي نمايد و موسيقي معنوي با آميزش مفاهيم همراه با شگردهاي بلاغي و گريز از زبان متعارف، خواننده را از رهگذر درك هنري به لذّت ادبي رهنمون مي شود.