اقتدار‌پزشكي،‌از‌خشونت‌تا‌دگرفهمي؛‌ ‌ مطالعه اي‌ ‌ قوم نگارانه‌در‌شهر‌تهران

رابطه درماني بين پزشك و بيمار رابطه‌اي نابرابر است. بيمار در وضعيتي اضطراري ناگزير از انجام توافقي با پزشك است كه پذيرش طرح درمان و انجام آن و پرداخت هزينه‌ها را در برمي‌گيرد و پزشك برخلاف بيمار اضطراري براي پذيرش شرايط توافق ندارد. اين موقعيت نابرابر ممكن است به اقتدار پزشك منتهي شود، به اين معنا كه پزشك با قرار گرفتن در موقعيتي برتر خواست و اراده بيمار را تابع خواست خود كند. يافته‌هاي اين تحقيق كه در سنت مردم‌نگاري انتقادي و بر اساس مصاحبه‌هاي نيمه ساخت‌يافته با عده‌اي از بيماران و پزشكان در شهر تهران انجام‌شده است نشان مي‌دهند كه در حوزه عمل درماني پنج شكل اصلي اقتدار پزشكي را مي‌توان به ترتيب زير برشمرد: اقتدار فردي پزشكان كه امتداد اقتدار آن‌ها در حوزه‌هايي غير از حوزه عمل پزشكي است. اقتدار قهري كه با نفي بدن زيسته و سوژگي بيمار پديدار مي‌شود. اقتدارگرايي پزشكي كه با تحت سلطه گرفتن بيمار به كمك ترفندهاي رواني امكان‌پذير است. اقتدار حقوقي پزشكي كه با تكيه‌بر پروتكل‌هاي درماني و تأكيد بر حقوق مدني افراد به دست مي‌آيد و در نهايت اقتدار دگرفهم پزشكي كه از تجربه شخصي پزشك و توان وي براي پرورش دادن رابطه‌اي شخصي با بيمار برمي‌خيزد.