جوهره فرقه‌گرايي در سازمان‌هاي دولتي: پژوهشي در افغانستان

هدف: فرقه‌گرايي در سازمان، در فراگرد مردم‌سالاري سازماني پديده‌اي كژكاركردي و اخلالگر تلقي مي‌شود. پژوهش حاضر با هدف كشف جوهره اين پديده در سازمان‌هاي دولتي ولايت هرات افغانستان انجام شده است. روش: راهبرد پژوهش، پديدارشناسي وصفي و مشاركت‌كنندگان در آن 24 نفر از كاركنان 16 سازمان دولتي ولايت هرات افغانستان بودند كه با استفاده از نمونه‌گيري نوعي تا مرحله اشباع نظري انتخاب شده بودند. براي تحليل مصاحبه‌ها از نرم‌افزار Maxqda استفاده شد.يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه جوهره فرقه‌گرايي در سازمان‌هاي مورد مطالعه، شامل چهار دسته آلايه‌هاي رفتاري فرقه‌گرايانه به‌عنوان سازه‌هاي سامان‌بخش اين پديده مي‌شود كه عبارت‌اند از رفتارهاي سياسي فرقه‌اي، تقدم روابط فرقه‌اي بر ضوابط، تبعيض فرقه‌اي و مبادله فرقه‌گرايانه رهبر ـ عضو. نتيجه‌گيري: رفتارهاي فرقه‌گرايانه سازماني در قلمرو مكاني پژوهش رفتارهاي سياسي فرقه‌اي با ماهيت نفع‌طلبانه براي اعضاي فرقه در سازمان حتي به بهاي منافع جمع هستند كه به‌صورت تبعيض فرقه‌اي از نوع جنسيتي و قومي ظهور مي‌يابند. در اين پديده از رهگذر مبادله فرقه‌گرايانه رهبر ـ عضو، اعضاي فرقه توسط مديريت سازمان خودي و ساير اعضا غيرخودي تلقي مي‌شوند و در نتيجه خودي‌ها در مقايسه با اعضا از منافع ويژه‌اي برخوردار خواهند شد. با اين فرض، روابط فرقه‌اي بر ضوابط ترجيح داده مي‌شوند.