چارچوب شناسايي و تحليل عوامل مؤثر در تدوين سياست تداركات عمومي براي نوآوري و فناوري در ايران

استفاده از سياست تداركات عمومي براي تحريك نوآوري به عنوان يك ابزار مهم در بستر سياست‌هاي تقاضامحور مطرح است. بخش عمومي (دولت) مي‌تواند از طريق قدرت خريد خود با بزرگ نمودن اندازه بازار برخي كالا‌ها و خدمات مشخص بر شكست بازار غلبه نمايد. در كشور ما استفاده از اين ابزار، موردي و محدود بوده و سياست مشخصي در اين خصوص تدوين نشده است. در اين مقاله تلاش شده با شناسايي و تحليل عوامل مؤثر بر تدوين سياست تداركات عمومي نوآوري، چارچوبي مدوني در اين زمينه ارائه شود. ابتدا با مرور پيشينه، شش بُعد و 23 عامل مؤثر شناسايي و الگوي نظري پژوهش تدوين شد. با اتخاذ راهبرد موردكاوي چندگانه و بر اساس الگوي نظري، چهار بخش نفت، نيرو، بهداشت و نيز راه و شهرسازي مورد بررسي قرار گرفتند. به منظور تأمين اعتبار پژوهش با رويكرد اجماع سه‌سويه، براي موردكاوي در هر بخش، از اطلاعات و مستندات موجود، مصاحبه با خبرگان و تحليل آماري پرسشنامه مربوطه استفاده شد. سپس تحليل‌هاي درون‌موردي و بين‌موردي انجام و نقاط اشتراك و تفاوت سياست تداركات نوآوري در بخش‌هاي منتخب بر اساس تكرارهاي واقعي و نظري تحليل شدند. نهايتاً 18 عامل بر اساس تكرار واقعي داراي قابليت تعميم بوده‌اند كه در قالب چارچوبي براي شناسايي و تحليل عوامل مؤثر در تدوين سياست تداركات عمومي نوآوري ارائه شده‌اند. اين عوامل شامل دو بُعد بيروني (شرايط بين‌المللي و بافت سياستي) و چهار بُعد دروني (ويژگي‌هاي نهادي، سازماندهي و توانمندي، تجميع تقاضا و طراحي مشوق‌ها) مي‌باشند. در انتهاي مقاله نيز برخي راهكارهاي سياستي پيشنهاد شده است.