بررسي اسيدهاي چرب و تركيب عضله ماهي سفيد درياي خزر ( Rutilus frisii ) در شرق و غرب مازندران در زمستان و بهار

مقدمه: ماهي سفيد درياي خزر ( Rutilus frisii ) از لحاظ مصرف اهميت بالايي دارد. از آنجا كه تركيب بيوشيميايي و اسيدهاي چرب عضله ماهي مي تواند متاثر از محل صيد باشد، هدف از اين پژوهش بررسي تغييرات تركيب اسيدهاي چرب و تركيبات فيله ماهي سفيد در دو ساحل شرق (ساري) و غرب (نوشهر) درياي خزر در فصول زمستان و بهار است. مواد و روشها: تعداد 6 قطعه از هر جنس ماهي سفيد در شرق (ساري) و غرب (نوشهر) استان مازندارن در زمستان و بهار خريداري شد. اسيدهاي چرب به روش ترانس آميليشن و با كمك كروماتوگرافي گازي شناسايي، و تركيبات عضله با دستگاه سوكسله و روش هاي استاندارد تعيين شدند. يافته ها: اسيدهاي چرب استئاريك اسيد، اولئيك اسيد و DHA در ماهي نر ساري در زمستان با تفاوت معناداري نسبت به ساير اسيدهاي چرب، بيشترين بودند( P 0/05). مجموع اسيدهاي چرب در ماهيان سفيد نر و ماده نوشهر و ماهيان نر ساري در بهار به طور چشمگيري كمتر از بقيه موارد برآورد شد و ماهيان سفيد نر و ماده نوشهر در زمستان حاوي مقادير نسبتا بالاتري از كل اسيدهاي چرب بودند. حداكثر مقادير DHA در هردو جنس، هر دو فصل و هر دو منطقه بيشتر از EPA برآورد گرديد. درصدهاي SFA در هر دو جنس و منطقه در زمستان بالاتر از بهار بودند در حالي كه PUFA در هر دو جنس و منطقه درصدهاي بالاتري در بهار نسبت به زمستان داشتند. درصد كل ω-3 ها در نمونه هاي زمستان نوشهر ( 12/ 41% ) بالاتر از ساري( 91 / 30% )، و در نمونه هاي بهار ساري (27 / 55%) بيشتر از نوشهر( 29 / 17% ) بود. كمترين نسبت مجموع نسبت ω-3/ω-6 در ماهيان سفيد ماده ساري ( 12 / 3 ) در زمستان و نر نوشهر( 23 / 3) در بهار بدست آمد. بيشترين نسبت PUFA/SFA در ماهيان سفيد ماده ساري( 9 / 1 )و ماده نوشهر ( 74 / 0) به ترتيب در بهار و زمستان برآورد گرديد. تركيبات بيوشيميايي عضله ماهيان نر و ماده در دو فصل و منطقه مختلف تفاوت معني داري نداشتند (P 0/05). نتيجه گيري: ماهيان صيد شده در زمستان اسيدهاي چرب (مخصوصاً DHA و EPA)بيشتري در عضله داشتند و بنابراين براي مصارف انساني داراي اهميت بيشتري هستند. دو منطقه، دو فصل، و دو جنس مختلف بر پروفايل اسيدهاي چرب ماهيان سفيد درياي خزر اثرات بارزي دارند.