آناليز بافت رسوبي و تأثير پوشش گياهي در تپه‌هاي نبكاي شهداد، شرق كرمان: كاربردي جهت ساز و كار تشكيل آنها

نبكاها از جمله تپه هاي بادي هستند كه با تثبيت رسوبات در اطراف گياهان نقش مهمي در فرسايش بادي ايفا مي كنند. در قسمت هاي شمالي دشت شهداد (شرق كرمان) به علت فروافتادگي منطقه، تأثير شديد باد، نرخ بالاي تامين رسوب و حضور گياهان بياباني، نبكاها از پراكندگي بالايي برخوردار هستند. در اين تحقيق جهت دستيابي به ساز و كار تشكيل نبكاهاي دشت شهداد، پارامترهاي رسوب شناسي و تأثير پوشش گياهي بر ژئومورفولوژي نبكاها بررسي شده است. با توجه به گسترش ناحيه مورد مطالعه و ژئومورفولوژي متفاوت نبكاها، تعداد 30 نبكا به همراه رسوبات بين آنها نمونه برداري شده است. آناليز اين رسوبات نشان مي دهد كه رسوبات نبكا اغلب در اندازه ماسه ريز بوده كه از جورشدگي و گرد شدگي خوبي نيز برخوردار هستند. در حالي كه رسوبات بين نبكاها اغلب دامنه اي بين سيلت ريز تا گراول (پبل) دارند كه به دو صورت رسوبات سطحي و زير سطحي (عمق بيش از 2 سانتيمتر) تقسيم بندي مي شوند. اغلب رسوبات سطحي دانه درشت (ماسه درشت، گرانول) بوده و از گرد شدگي و جورشدگي نسبتاً خوبي برخوردار هستند. مطالعات صحرايي و آزمايشگاهي نشان مي دهد كه جنس و گونه گياهي در ژئومورفولوژي نبكاهاي دشت شهداد حايز اهميت است اين امر به گونه اي است كه از سه نوع پوشش گياهي شناسايي شده (گز، ترات و كهور) مرتفع ترين نبكاها مربوط به نبكاها با پوشش گز بوده اما تأثير نوع پوشش گياهي در پارامترهاي رسوب شناسي ناچيز است و تغيير قابل ملاحظه اي را نشان نمي دهد.