تغييرات سالانه شاخص‌هاي توليدمثلي خرچنگ شناگر آبي (Portunus pelagicus, Linnaeus, 1758) در سواحل خليج‌فارس (مطالعه موردي سواحل استان خوزستان )

خرچنگ شناگر آبي يكي از مهمترين سخت پوستان داراي ارزش تجاري و شيلاتي در آب هاي نيمه گرمسيري جهان است. در اين مطالعه زيست‌شناسي توليدمثل خرچنگ شناگر آبي (Portunus pelagicus) بررسي گرديد. نمونه‌ها ي خرچنگ به‌صورت ماهانه و از طريق صيد ترال در سواحل خوزستان با تاكيد بر صيدگاه بوسيف از فروردين تا اسفند ماه 1395 جمع آوري گرديد. در مجموع 567 خرچنگ جمع‌آوري شد كه از اين ميان 221 عدد نر و 346 عدد ماده بود. نسبت جنسي ماده به نر در اين مطالعه به شكل 1 به 0.6 بود. دامنه عرض كاراپاس و وزن بدن به‌ترتيب بين 164‌– ‌60.9 ميلي‌متر و بين 387.7 – 15.2 گرم در نرها و بين 174 – 67.5 ميلي‌متر و بين 434.1 – 18.3 گرم در ماده‌ها و ميانگين عرض كاراپاس در خرچنگ‌هاي نر و ماده به ترتيب 1.59 ± 119.37 و 1.32 ± 130.15 ميلي‌متر و ميانگين وزن بدن 5.92 ± 135.58 و 4.49 ± 156.54 گرم اندازه‌گيري شد. وزن بدن در خرچنگ‌هاي ماده به‌شكل معني‌داري (حدود 15درصد) بيش‌تر بود (P˂0.05). شاخص گنادوسوماتيك در اسفند ماه بيش‌ترين مقدار را دارا بود. همچنين بيش‌ترين تعداد ماده‌هاي حاوي تخم متعلق به ماه‌هاي ارديبهشت و خرداد بود. نتايج مربوط به بررسي ارتباط ميان وزن توده تخم و وزن كل بدن نشان داد كه وزن توده تخم با وزن كل بدن ارتباط بيش‌تري نسبت به عرض كاراپاس دارد. در مجموع به نظر مي رسد خرچنگ شناگر آبي در سواحل خوزستان در شرايط محيطي مناسبي از نقطه نظر توليدمثلي قرار دارد و مي تواند چند بار در طول يك سال در اين سواحل توليدمثل نمايد. بنابراين اين گونه مي تواند به يك پتانسيل اقتصاديِ صادراتي و ارزآور تبديل شود.