زيبايي‌شناسي اسلامي و آموزه‌هاي آن در منظر شهر

زيبايي‌شناسي مقوله‌اي است كه بيش‌تر در نظرات و ديدگاه‌هاي حكما و فلاسفه وجود دارد. در فلسفه‌ي اسلامي، زيبايي‌شناسي، معناي دقيق زيبايي‌شناسي غرب را نداشته ‌است. از نظر عرفا زيبايي سرّ است و بحث درباره‌ي آن به دليل متصل شدن به خالق، معمول نمي‌باشد و اين امر باعث شده تا جانب احتياط رعايت شود و در مقايسه با غرب، كمتر به مقوله‌ي زيبايي‌شناسي پرداخته شود. از اين‌رو نظرات انديشمندان اسلامي در زمينه‌ي هنر و زيبايي را بايد در لابه‌لاي آثار آن‌ها جستجوكرد. در بينش اسلامي، موجودات همه زيبا هستند، چون وصل به خالق زيبايي‌ها مي‌باشند. در اين مقاله، زيبايي در قرآن مورد توجه بوده و نظر متفكّران اسلامي در باب زيبايي در چهار دوره مشّاء، اشراق، حكمت متعاليه و معاصر دسته‌بندي و مورد بررسي قرارگرفته است.‌ در ادامه به مشكلات منظر شهر امروزي اشاره شده است.پرسش‌هاي اين پژوهش عبارتند از: 1 اصول و شاخص‌هاي زيبايي در بينش اسلامي كدامند؟ 2 آموزه‌هاي زيبايي‌شناسانه اسلامي چگونه در حوزه منظر شهري و معماري منظر قابل ارائه هستند؟. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي– تحليلي مي‌باشد و نتيجه به دست آمده بدين قرار است: فيلسوفان اسلامي منشاء همه‌ي زيبايي‌ها را زيبايي مطلق يعني حق‌تعالي مي‌دانند. از طرف ديگر مي‌توان بيش‌تر فيلسوفان اسلامي را كل‌نگر دانست. البته دراين ميان افرادي را مي توان داراي ديدگاهي بينابين تلقي كرد. در نهايت آموزه‌ها و شاخص‌هايي از زيبايي‌شناسي اسلامي جهت استفاده در منظر شهري ارائه شده است. دنيا، گذرگاه است بنابراين تقويت عوامل تذكر‌دهنده معنوي در منظر حائز اهميت مي‌باشد. همچنين بر توجه به هر دو قطب عيني و ذهني در زيبايي منظر تأكيد شده است.