ارزيابي ارقام مختلف چغندر‌قند در شرايط اگرو اكولوژيكي منطقه مياندوآب با استفاده از روش‌هاي چند متغيره آماري در تنش خشكي

Evaluation of sugar beet cultivars in agro ecological Miandoab region using multivariate statistical techniques in drought stress

به ­منظور ارزيابي16 رقم چغندر­قند در شرايط اگرو­اكولوژيكي منطقه مياندوآب با استفاده از روش­هاي چند­متغيره آماري در شرايط كم­آبي، آزمايشي در دو شرايط معمول و تنش خشكي بر اساس ظرفيت مزرعه، هر كدام در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي مياندوآب اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس مركب داده ­ها نشان داد اثر محيط بر صفات عملكرد ريشه، درصد قند نا­خالص، ميزان سديم ريشه، درصد قند خالص، عملكرد قند نا­خالص، آلكاليته، درصد استحصال و قند ملاس از لحاظ آماري معني­دار بود. در اين مطالعه صفات عملكرد قند خالص تحت شرايط معمول رطوبتي و تنش خشكـي با صفات عملكـرد ريشـه، مقـدار پتاسيـم ريشـه، عملكـرد قنـد نا­خالص و درصد استحصال همبستگي مثبت و معني­دار نشان داد. بر­اساس نتايج تجزيه كلاستر در شرايط معمول برش دندروگرام در فاصله 10، چهار كلاستر ايجاد شد ژنوتيپ­هاي كلاستر دو از عملكرد ريشه، عملكرد قند نا­خالص، درصد استحصال و عملكرد قند خالص بالا­تر از ميانگين كل و كل كلاستر­ها و از ميزان سديم، پتاسيم، ازت مضره و قند ملاس كم­تر از ميانگيـن كل برخوردار بود. در شرايط تنش خشكي برش كلاستر در فاصله 10، ژنوتيپ­ها را در چهار گروه دسته­بندي كرد كه گروه سه از نظر صفات عملكرد ريشه، درصد قند نا­خالص، ازت مضره، درصد قند خالص، عملكرد قند نا­خالص، درصد استحصال و عملكرد قند خالص از مقادير بيش­تر از ميانگين و از نظر صفات مقدار سديم، آلكاليته و مقدار قند ملاس كم­تر از ميانگين برخوردار­بود. بر­اساس نتايج تجزيه به عامل­ها در شرايط معمول و تنش خشكي دو عامل شناسايي شدند كه به­ترتيب 77/87 و 94/85 درصد از كل واريانس داده ­ها را در دو شرايط تبيين نمود. بر­اساس نتايج تجزيه كلاستر ژنوتيپ­ها در شرايط معمول در چهار كلاستر در شرايط تنش خشكي در سه كلاستر قرار گرفتند.

In order to assessment of sugar beet varieties by using multivariate statistical methods in agro ecological conditions mentioned in normal and drought conditions a field study was conducted in Agriculture research center in Miandoab during year of 2014.Result of combine analysis showed environment had significant effect Root yield, sugar content, the amount of sodium root, white sugar content, sugar yield, alkaline extraction of sugar and molasses. Difference between genotypes for all traits, except for the amount of potassium was significant. The interaction between environment and genotype had significant on all pages except white sugar yield. In represent study in normal and drought conditions white sugar yield had positive and significant correlation root yield, root potassium concentration, sugar yield and extraction of sugar. Based on cluster analysis genotypes were classified in 4 clusters under normal conditions that genotypes in cluster 2 had highest amount of root yield, sugar yield, the percentage of sugar white and white sugar yield than the average of the whole clusters and lower amount of sodium, potassium, amino nitrogen and molasses than average of the whole clusters. in drought stress genotypes were classified in 4 clusters that group of 3 had highest value of root yield, sugar percentage, amino nitrogen, the percentage of white sugar, sugar yield, extraction of sugar and white sugar yield than the average and had lower amount of sodium, sugar molasses and alkaline than average. The results of factor analysis showed in normal and drought conditions 2-factor were identified that explained 97.77 and 94.85 per cent of the total variance in the two conditions respectively.