مطالعه اثر تنش شوري برخصوصيات فيزيولوژيكي و جوانه‌زني در چهار گياه دارويي كتان، آرتيشو، سرخارگل و گلرنگ

Salinity effect on physiological characteristics and seed germination of medicinal plants Flax, Artichoke, Coneflower and Safflower

بـه ­منظـور بررسـي تاثيـر تنـش شـوري بـر جـوانـه­ زنـي و رشـد گيـاهچـه چـهـار گيـاه دارويـي سـرخـارگـل (Echinacea purpurea)، گلـرنـگ (.(Carthamus tinctorius L، كتـان (Linum usitatissinum L.) و آرتيشو(Cynara Scolymus L.) آزمايشي به ­صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار در آزمايشگاه فيزيولوژي گياهان زراعي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. عوامل تحقيق عبارتند از سطوح مختلف شوري (صفر، چهار، هشت و12 دسي­زيمنس بر متر) و گياهان دارويي آرتيشو، سرخارگل، كتان و گلرنگ. از كلريد سديم براي ايجاد تنش شوري استفاده گرديد. جوانه ­زني در گياهان آرتيشو، كتان و گلرنگ تحت تنش شوري با سرعت كمي كاهش­ يافت در حالي­كه در شوري 12دسي­زيمنس بر متر مقدار درصد جوانه ­زني در اين سه گياه بالا بود. سرعت جوانه زني در كليه گياهان تحت تنش شوري به ­صورت خطي كاهش يافت از اين رو سرعت جوانه ­زني در مقايسه با درصد جوانه­ زني در گياهان مورد ارزيابي حساسيت بيش­تري را به تنش شوري نشان داد. نتايج نشان داد كه در مرحله جوانه­ زني گياه گلرنگ و كتان مقاوم به شوري، آرتيشو نيمه­ مقاوم و سرخارگل حساس به شوري بود. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده­ ها نشان داد كه اثر شوري در گياهان مورد بررسي و اثر متقابل گياهان دارويي × شوري بر صفات مورد بررسي در سطح احتمال يك درصد معني­دار بود. نتايج مقايسه ميانگين نشان داد كه سرعت جوانه­زني در گياه آرتيشو بيش­ترين مقدار (17/21) و در گلرنگ كم­ترين مقـدار (36/13) بود، همچنـين طـول ريشه­ چه و ساقه­ چه در گياه آرتيشو نسبت به ساير گياهان بيش­تر بود. صفات مورد مطالعه شامل سرعت و درصد جوانه ­زني، طول ريشه­چه، طول ساقه­ چه، نسبت طول ريشه­ چه به ساقه­ چه و وزن خشك گياهچه با افزايش تنش شوري به طور معني­داري در هر چهار گياه كاهش يافت.

In order to study the effect of salinity on germination and seedling growth of four medicinal plant artichoke, purple coneflower, flax andsafflower a factorial experiment in completely randomized design with four replications was carried out in the Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. The first factor, different levels of salinity (0, 4, 8 and 12 ds/m-1) and The second factor were medicinal plant artichoke, purple coneflower, flax andsafflower Sodium chloride was used to Salinity. Salinity stress with slow decline in germination in plants safflower, flax andartichoke, so that the salinity 12 ds/m-1 germination percentage amount was high in the three plants (Respectively 91, 88, 85). Germination rate under salt stress linearly decreased in all plants. The germination rate compared with germination percentage in plants assessment showed greater sensitivity to salt stress. The results showed that the germination stage, flax andsafflower plants tolerant to salinity,artichoke is moderately resistant and purple coneflower salt-sensitive. The results of data analysis showed salt effect on studied varieties and interaction of varieties × salt on the studied characteristics were significant in 1% level. The results of statistical comparison and control saline conditions showed that the rate of germination in artichoke 21.17 highest and safflower 13.36 lowest, The root length and shoot the artichoke plant was higher than other plants. In this research some characteristics as rate and percent of germination, root and shoot length, root to shoot ratio and dry weight of plantlet with increasing of salt in four medicinal plant decreased