كاربرد تحليل خوشه‌اي داده‌هاي ژئوشيمي نفت براي تعيين پيوستگي مخزن سروك در يكي از ميادين نفتي جنوب غرب ايران

در اين مقاله از تحليل خوشه‌اي داده‌هاي ژئوشيمي مولكولي نفت جهت تعيين پيوستگي افق‌هاي مخزني سروك در يكي از ميادين نفتي ايران، استفاده شد. اين روش‌ها شامل تحليل مؤلفه‌هاي اصلي (Principal Component Analysis; PCA)، تحليل خوشه‌اي سلسله مراتبي (Hierarchical Cluster Analysis; HCA) و K ميانگين است. بررسي‌هاي آماري برروي نسبت پيك‌هاي حاصل از كروماتوگرافي گازي با تفكيك بالا (Highresolution GC; HRGC) و همچنين داده‌هاي بايوماركري حاصل از كروماتوگرافي گازي طيف‌سنج جرمي (GCMS)، صورت گرفت. نتايج اين بررسي نشان داد كه نمودار ترسيم شده PC1 در مقابل PC2 براي نسبت زوج پيك‌هاي كروماتوگرافي گازي و نمودار ترسيم شده براي داده‌هاي بايوماركري شباهت بسيار زيادي با يكديگر دارند. از سوي ديگر، تحليل خوشه‌اي به‌روش HCA نيز براي نشانه‌گرهاي زيستي و پيك‌هاي كروماتوگرافي گازي انجام شد كه نمونه‌هاي نفتي را دقيقاً شبيه به‌روش PCA جدا كرده است. پس از ترسيم چندين پارامتر بلوغ بايوماركري در مقابل محور PC1، مشخص شد كه رابطه خطي و مستقيمي بين آنها وجود دارد و از طرفي، گروه‌هاي نفتي را نيز به درستي از يكديگر جدا كرده‌اند. اين روابط حاكي از كارآيي بالاي روش تحليل مؤلفه‌هاي اصلي (PCA) براي مطالعه نمونه‌هاي نفت مخزن سروك در ميدان مورد مطالعه است. نتايج نشان مي‌دهند كه اساساً بلوغ حرارتي عامل اصلي خوشه‌بندي داده‌ها در اين مطالعه بوده است. تشخيص اين موضوع پس از انجام روش PCA برروي داده‌ها صورت گرفت. ترسيم نمودار نشانه‌گرهاي زيستي معرف بلوغ در مقابل محور PC1 نشان داد كه اختلاف در سطح بلوغ نفت‌ها منجر به ايجاد گروه‌هاي نفتي متفاوت شده است. از آنجا كه خوشه‌بندي داده‌هاي HRGC دقيقا مشابه با خوشه‌بندي نشانه‌گرهاي زيستي است و با در نظر گرفتن ساير پارامترهاي به‌دست آمده، وجود گروه‌هاي مختلف نفتي مي‌تواند بيانگر پيوستگي ضعيف/ عدم پيوستگي مخزن سروك در ميدان مورد مطالعه باشد.