مروري بر توسعه پايدار بخش كشاورزي ايران و جهان

بخش كشاورزي به دليل تاثيرگذاري تعيين اولويت‌‌هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي نقشي فراتر از امنيت غذايي كشور دارد. به‌‌ طوركلي، 34.3‌% زمين و ‌‌70% آب مصرفي جهان به بخش كشاورزي اختصاص دارد. به ترتيب نزديك به 37.3‌% و 18% از شاغلان ايران و جهان در بخش كشاورزي كار مي‌‌كنند. تا سال 2050، مقدار تقاضا براي غذا در حدود‌‌70‌% افزايش خواهد يافت كه نيازمند افزايش توليد محصول‌‌هاي كشاورزي است. اين امر موجب بهره‌‌برداري بي‌‌رويه از منابع موجود، آلوده‌‌سازي منابع خاك و آب‌‌ و بهره‌‌گيري بيش از اندازه از سم و كود شيميايي و در نتيجه تشديد ناپايداري خواهد شد. از اين‌‌رو، ضرورت توجه به توسعه پايدار كشاورزي، به ‌‌عنوان مهم‌‌ترين ابزار براي پايداري منابع طبيعي احساس مي‌‌شود. توسعه پايدار‌ كـشاورزي، بـايد از نظر بوم‌‌شناسي مناسب، از نظر اقتصادي توجيه‌پذير و از نظر اجتماعي مطلوب باشد. در تمام برنامه‌‌هاي پنج ساله توسعه كشور پس از انقلاب، به بخش كشاورزي توجه شده است، اما توجه به توسعه پايدار كشاورزي به ‌‌طور عمده از برنامه‌‌ چهارم و به‌‌ ويژه در برنامه پنجم و ششم توسعه بوده است. با اين حال، مقايسه شاخص‌‌هاي توسعه پايدار در كشور با برخي از كشورهاي منتخب همسايه نشان مي‌دهد كه ايران نتوانسته‌‌ است جايگاه واقعي خود را در اين زمينه به‌‌‌‌ دست آورد و لازم است تا با در پيش‌‌گرفتن الگوي رشد مناسب، براي توسعه پايدار بخش كشاورزي گام بردارد. مهم‌‌ترين الگوهاي توسعه كشاورزي عبارت است از الگوي بهره‌‌برداري و حفاظت از منابع، شناخت محل و موقعيت، نشر، به ‌‌كارگيري نهاده‌‌هاي پربازده و نوآوري انگيزشي. در واقع به ‌‌كارگيري تركيبي از اين الگوها براي نيل به توسعه پايدار كشاورزي در ايران لازم است.