جُستاري در أدوارنگاري فقه اماميّه

علم فقه، از آغاز پيدايش تاكنون، فرازها و فرودهايي داشته و دوره‌هاي متعدّدي را پشت سر گذاشته است امّا اَدوارنگاري فقه، علمي نوپا مي‌باشد. آگاهي از تاريخ فقه و ادوار آن و اطّلاع بر چگونگي اوضاع تفقّه در دوره‌هاي متعدّد، به درك بهتر علم فقه و شناختن عوامل فراز و فرود فقه، كمك شاياني مي‌كند. دانشمندان اهل سنّت، زودتر از علماي شيعه، مستقلّاً در زمينه تاريخ فقه، كتاب نوشته ولي تاريخ فقه شيعه را بطور مستقل، طرح نكرده‌اند. تاريخ‌نگاران فقه شيعي، هر كدام با ملاك خاصّي، فقه را به ادوار مختلفي، تقسيم كرده‌اند. به عنوان نمونه، «شِهابي»، ادوار فقه را از لحاظ زمان و «آصفي»، تاريخ فقه را از لحاظ مكان بررسي نموده است. اين مقاله، به روش توصيفي‌ـ تحليلي، تهيّه و از دو قسمت تشكيل شده است. در قسمت اوّل، ده مورد از ادوارنگاري‌هاي عام در فقه اماميّه، گزارش مي‌شود و در انتهاي هر مورد، اثر مذكور، بررسي شده است. نگارندگان، در قسمت دوم مقاله، با توجّه به تحوّل فقه در اثر تكامل تدريجيِ آراي فقها،  ادوار فقه اماميّه را در 13 دوره، بيان نموده‌اند.