بررسي اثرات برگ‌زدايي برخصوصيات فيزيولوژيك و بيوشيميايي آفتابگردان درشرايط تنش قطع آبياري در منطقه ورامين

Analyzing the effects of defoliation on physiological and biochemical characteristics of sunflower under cut irrigation.

در آفتابگردان، حساسيت به تنش قطع آب مدتي پيش از ظهور طبق ها تا زمان رنگ گيري كامل دانه ها زياد است، اما بيش ترين حساسيت به تنش كمبود آب، در مرحله گرده افشاني است. كاهش سطح برگ ها نخستين راهكاري گياه و يكي از مهم ترين ساز و كار هاي سازگاري گياه به تنش كم آبي است .به منظور اثرات برگ زدايي بر خصوصيات كمي و كيفي آفتابگردان در شرايط قطع آبياري آزمايشي به صورت كرت هاي يك بار خرد شده (اسپيلت پلات) در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي انجام شد. عامل اصلي تنش قطع آبياري در چهار سطح شامل آبياري مطلوب (S1) قطع آبياري از مرحله غنچه دهي تا گلدهي(S2) ، قطع آبياري از مرحله گلدهي تا ابتداي پرشدن دانه(S3) و قطع آبياري از ابتداي پر شدن دانه تا رسيدگي فيزيولوژيك (S4) و عامل فرعي برگ زدايي در سه سطح شامل عدم حذف برگ ها (F1) حذف 25 درصد برگ ها(F2) و حذف 50 درصد برگ (F3) بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر اصلي تنش قطع آبياري برتمام صفات مورد مطالعه شامل عملكرد دانه عملكرد بيولوژيك، ميزان روغن، پايداري غشاي سيتوپلاسمي، محتوي رطوبت نسبي، كلروفيل كل و پرولين در سطح يك و پنج درصد معني دار بود. اثر اصلي برگ زدايي نيز غير از صفات عملكرد دانه و بيولوژيك در ساير صفات در سطح يك و پنج درصد معني دار بود. اما اثرات متقابل تيمار ها بر صفات مورد آزمايش معني دار نبود. قطع آبياري در مرحله گلدهي تا ابتداي پر شدن دانه به ميزان 44 درصد موجب كاهش عملكرد دانه نسبت به شرايط آبياري مطلوب شد. همچنين دراين شرايط ميزان پرولين به تعداد قابل ملاحظه اي افزايش پيدا كرد و به 8/56 ميكرو مول برگرم وزن تر رسيد كه 49 درصد بيش از شرايط آبياري معمول بود. از طرفي با حذف 50 درصد برگ ها به طور معني داري كلرفيل كل و محتوي آب نسبي گياه افزايش يافت.

Sensitivity to water deficit a few days before the heads emergence up to complete color change of grains is too much in sunflower. But the most sensitive stage to water deficit is at anthesis level. As a result, decrease in leaf area is the first reaction that a plant choose to adapt the storage of received water; this way is the most important mechanism of plant adaption to water deficit stress. In order to analyze the effects of defoliation on qualitative and quantitative characteristics of randomized complete blocks. The main plot was designed at four levels including the normal irrigation (S1), no irrigation from floret to flowering (S2), no irrigation from flowering to first stage o grain filling (S3), and no irrigation from first stages of grain filling to physiological maturity (S4). an‎d the sub plot was designed at three level of on defoliation (F1), 25% defoliation (F2), and 50% defoliation. The results indicated that the main effect of no irrigation was significant an all factors under study including grain yield , biological yield , oil content, cytoplasm membrane resistance , Relative water content (RWC) , total chlorophyll, and proline. The main effect of defoliation was significant on all factors except for grain yield and biological yield. But, the interaction effect of no irrigation stress and defoliation was not significant on the factors under study. No irrigation at flowering to grain filling could decrease the grain yield to 44% comparing the normal irrigation. Also, under the same condition, the amount of proline increased significantly and reached 56.8 m mol / g; that is 49% more than normal irrigation condition. Moreover, 50% defoliation could increase the total chlorophyll and RWC significantly.