خويش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌كاري و ناخويش‌‌‌كاريِ شاهانِ شاهنامه

شاهنامۀ فردوسي، يكي از آثار بزرگ ادب پارسي است كه با اجتماع، حكومت و سياست زمان خود ارتباطي تنگاتنگ دارد. نوع حكومت در شاهنامه پادشاهي و بنياد و اصول آن بر گرفته از انديشۀ ايران شهري است. پايه و اساس حاكميّت درشاهنامه، پادشاه است و تزلزل او، ويراني كل حكومت و قلمرو آن محسوب مي شود. ايران شهر آرماني فردوسي نيز نمود حكومتي با پادشاهي دادگر، خردمند و فره مند است. فردوسي در شاهنامه علاوه بر داشتن نگاه جهاني و آرماني، با نگاهي آسيب شناسانه، آفت هاي قدرت و ناخويش كاري شاهان را همانند فروگذاشتن خردورزي، دادگـري و شكيبايي كه در نهايت بـه خروج از قانون اشه مي انجامد، تبيين كرده است. نويسندگان در اين مقاله كه به شيوۀتوصيفي و تحليل محتوا و با بهره گيري ازمتن شاهنامۀ فردوسي به انجام رسيده است، علاوه بر خويش كاري شاهان و حكومت در شاهنامه، با نگاه آسيب شناسي قدرت، به نقد و تحليل داستان جمشيد به عنوان نخستين الگوي يك پادشاه خويش‌كار و ناخويش كار پرداخته اند و به نتايجي چند دست يافته اند، از جمله اين كه هستۀ اصلي خويش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌كاري را فره مندي تشكيل مي دهد و شاه فره مند شاهي خردمند و دادگراست. خويش كاري شاهان بايد برگرفته از پادشاه و نظام  آفرينش باشد و نـاخويش كـاري شاه نـه تـنها موجب آسيب رساندن به اساس شاهي و حاكميت و ملت؛ بل كه نوعي بي احترامي به آفرينش و در نهايت موجب آشفتگي و ويراني كشور مي گردد.