جايگاه سادات حسيني اعرجي بلخي در عهد حاكميت تركان (618-389ق)

طي قرون چهارم تا ششم هجري خاندان هاي سادات در خراسان و ساير نقاط ايران شكل گرفتند. خاندان سادات حسيني اعرجي بلخي يكي از اين خاندان ها است كه در منطقه بلخ استقرار و تداوم يافت. هدف اين پژوهش با تكيه‌بر روش توصيفي تحليلي، پاسخ به اين پرسش است كه اين خاندان چه جايگاه اجتماعي، سياسي و فرهنگي در عصر حاكميت تركان (618-389ق) در خراسان داشت؟ يافته هاي پژوهش با استفاده از منابع انساب و تاريخ، بيانگر آن است كه افراد خاندان حسيني اعرجي بلخي، به سبب جايگاه اجتماعي ممتازي كه در بين جامعه و حاكمان ترك تبار برخوردار بودند، به مقام نقابت سادات در بلخ و برخي شهرهاي ديگر خراسان چون غزنه و مرو منصوب و در مشاغل مهم سياسي چون رياست شهر، نديمي سلطان و سفارت به كار گرفته شدند. تداوم جايگاه اجتماعي ممتاز و محبوبيت آن‌ها نزد خوارزمشاهيان، سبب شد سلطان محمد خوارزمشاه در مخالفت با خليفه عباسي، علاءالملك ترمذي؛ يكي از علماي برجسته اين خاندان را به عنوان خليفه مسلمين انتخاب نمايد. در ميان سادات حسيني اعرجي بلخي شعرا، محدثين، فقها و هنرمندانِ برجسته اي ظهور و آثاري نيز از خود برجاي نهادند. آن‌ها در برگزاري مجالس علمي، حمايت از علما و تربيت شاگرد نيز كوشا بودند. ايشان باوجود پيروي از مذهب تشيع، با تأكيد بر مشتركات بين مذاهب اسلامي، الگوي وحدت در جامعه اسلامي خراسان را دنبال نمودند.