فعاليت تجارت‌خانه‌هاي آلماني در مشهد (1344-1322ق)

روح اقتصادي آلمان در ايران تا سال‌هاي پاياني دورهٔ ‌قاجار (1345-1322ق) توسط تجارت‌خانه‌ها نمايانگر بود. آلماني‌ها با تأسيس تجارت‌خانه در بيشتر شهرهاي ايران به‌ويژه مشهد، به دنبال يافتنِ بازاري جهت فروش كالاهاي توليدي كارخانه‌هاي آلمان بودند. مشهد به‌عنوان كرسي‌نشين ايالت خراسان در دوره قاجار از اهميت به سزاي اقتصادي و تجاري برخوردار بود؛ تا آنجا كه مي‌توان آن را به‌عنوان بارانداز بزرگي در شمال‌شرق ايران براي واردات و صادرات كالا به‌شمار آورد. با در نظر گرفتنِ ظرفيت ممتاز تجاري مشهد، برخي از تجار آلماني به تأسيس تجارت‌خانه‌ها و شركت‌هاي تجاري در اين شهر اقدام كردند. هدف از پژوهش حاضر با تكيه‌بر روش توصيفيتحليلي، پاسخ به اين پرسش است كه كدام تجارت‌خانه‌هاي آلماني به عرصهٔ تجارت مشهد از 1322ق تا 1345ق وارد گرديده و به تجارت كدام كالاها در مشهد ‌پرداختند؟ باوجود كمبود منابع در اين زمينه و مبتني بر نگاهي جزئي‌نگر، يافته‌ها حاكي از آن است كه مهم‌ترين تجارت‌خانه‌هاي آلماني فعال در مشهد از 1322ق تا 1345ق تجارت‌خانه وانگهوس، لوي‌زالم، شركت پتاگ، اي.گ. فاربن و هوفمان بودند كه با بررسي موقعيتِ بازار مشهد، كالاهاي خرازي، تزئيني و لوكس به مشهد وارد نموده و مواد خام را براي كارخانه‌ها و صنايع آلمان به اين كشور صادر مي‌كردند.