برنامه حركت انسان براي نيل به معناي زندگي با رويكرد سبك زندگي قرآني

انسان موجود مختاري است كه براي انجام هر كارِ اختياري هدفي دارد. هدف‌هاي انسان به دو دسته آلي و اصالي تقسيم مي‌شوند. به يك معنا، هدف‌هاي اصالي انسان معناي زندگي وي هستند. با توجه به اين‌كه منابع انسان براي رسيدن به هدف محدود است، لازم است براي رسيدن به معناي زندگي برنامه‌ريزي شود. انتخاب هدف (معناي) زندگي و راه رسيدن به آن هدف كه سبك زندگي افراد را تشكيل مي‌دهد، به جهان‌بيني افراد بستگي دارد. خداوند در قرآن كريم انسان را به سه دسته خداناباور، خداباور دنياخواه و خداباور آخرت و دنياخواه تقسيم مي‌كند. پرسش اصلي اين پژوهش آن است معناي زندگي انسان خداباور آخرتخواه و راه (برنامه) رسيدن به آن از ديدگاه قرآن چه بايد باشد. براي برنامه‌ريزي از مدل مديريت راهبردي اسوات استفاده شده است. با تحليل قرآن، متون روايي و تفسيري هدف انسان آخرت‌خواه استخراج و سپس نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي وي بررسي و با توجه به آن براي رسيدن به هدف زندگي برنامه‌ريزي مي‌شود. براي اين كار نخست راهبردها استخراج، سپس اهداف بلند و كوتاه‌مدت و در نهايت اعمال جزيي استخراج مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه هدف فرد آخرت‌خواه رسيدن به بالاترين مقام قرب يا حداقل ورود به بهشت باشد. مهم‌ترين نقاط قوت انسان عبارت‌اند از: فطرت كه خود شامل ميل به جاه و عزّ و استعلا، ميل به خلود، حب جمال و ميل به حق است. عقل، محبت و عشق، ترس و خشيت، تقليد، اميد و آرزو، توان جسمي، شرم و حيا، ايمان، علم، تواضع، توكل. نقاط ضعف انسان عبارت است از: حب دنيا، عجله، جهل، غفلت، خجالت، تعصب و تقليد كوركورانه، تنبلي، نااميدي، ترس منفي، حقد و حسد، بخل، قساوت قلب، كينه، نفاق، غم و حزن، حب به باطل و انحراف به‌سوي آن، سوءظن، كفر، اعراض از حق، دروغگويي، اعتماد به نفس. فرصت‌هاي انسان عبارت است از: عمر و جواني، هدايت خداوند، قرآن، امامت، دعا، عبادت و ذكر، توبه، شفاعت. براي برنامه‌ريزي، فرد بايد نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي خود را بشناسد و از نقاط قوت و فرصت‌ها براي رشد استفاده كند. از نقاط قوت براي غلبه بر تهديدها و از فرصت‌ها براي غلبه بر ضعف‌ها استفاده كند و تمام تلاش خود را بايد به‌كار بگيرد تا ضعف و تهديدهايش از بين برود و جزء مخلَصين قرار گيرد. همچنين بايد فرد تلاش كند تا مانند كساني كه هيچ نقطه قوتي ندارند نباشد كه اين افراد ختم اللّه علي قلوبهم هستند.