تبيين ويژگي‌ها و ابعاد قاعدة الزام در فقه اماميّه

قاعدة الزام از قواعد مشهور فقهي بلكه از قواعد مسلّم اجماعي است، فقهاي شيعه با استناد به روايات كه از مستحكم ترين ادلّه قاعده الزام بشمار مي آيد بر اثبات اين قاعده و جريان آن در فقه اماميّه اتّفاق نظر دارند. مراد از قاعدة الزام، ملتزم كردن مخالفان مذهب اماميّه و كفّار به احكام و تكاليفي است كه خودشان به آن اعتقاد دارند، اين همان معناي حديث معروف «اَلزِمُوهُم بِما اَلزَمُوا بِهِ اَنفُسَهُم» مي باشد. بنابر اين از ديدگاه فقهاي اماميّه، قاعدة الزام يك قانون فقهي است كه شيعه را مجاز مي سازد در مواردي كه بين فقه شيعه و غير شيعه اختلاف نظر وجود دارد پيروان اهل سنّت يا پيروان ساير مذاهب را به معتقدات خود ملزم سازد و از اين رهگذر منتفع گردد هر چند آن قانون در فقه شيعه پذيرفته شده نباشد. به همين مناسبت بحث از قاعدة الزام جايگاه خاصّى در فقه دارد، بر اين اساس برخي از بزرگان فرموده اند : «اگر اين قاعده نباشد بازار و پايه اي براي مسلمانان پا بر جا نمي ماند