بررسي نحوه بيماري‌زايي ويروس COVID-19 بر اساس مباني طب سنتي ايران و ارائه تدابير پيشنهادي براي پيشگيري و درمان

زمينه و هدف: كرونا، ويروس نوظهور جهاني (2019-nCoV) با علائم عفونت شديد كه از طريق تماس انساني گسترش پيدا مي‌كند، از ووهان چين گزارش شده و به سرعت ساير كشورها را دربر گرفته است. به دليل سرعت بالاي انتشار و مرگ و مير زياد ناشي از اين پاندمي، راه‌هاي تكميلي براي كاستن از سرعت ابتلا و عوارض بيماري ضروري است. كشور چين روش‌هاي طب سنتي كشور خود را توسط متخصصين مربوطه به كار گرفته است. طب سنتي ايراني نيز با توجه به مباني جامع و كل‌نگر آن مي‌تواند در بهبود روند كنترل بيماري مؤثر باشد.مواد و روش‌ها: در اين مطالعه تحليلي مروري كتابخانه‌اي، واژگان كليدي مختلفي كه شامل «Covid-19»، «2019-nCoV»، «Covid -19+Persian Medicine»، «Covid 19+Chinese Medicine» و «Covid- 19+Herbal Medicine» بود، در پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني گوگل ((Google، گوگل اسكولار (Google Scholar) و پابمد (PubMed) جستجو شد، سپس واژگان كليدي تب، عفونت اخلاط، رطوبت غريبه، حرارت غريبه، امراض ريه، امراض كبد، نزله، اسباب مبرده، اسباب مرطبه، اسباب مسخنه از منابع متقن طب سنتي ايران مانند كتاب الحاوي رازي (925-865 م.)، قانون در طب بوعلي سينا (1037-980 م.)، الشامل ابن نفيس (1288-1213 م.)، مخزن الادويه عقيلي (1747-1670 م.)، اكسير اعظم محمد اعظم (1902-1829 م.) بررسي شد. بعد از آناليز كيفي اطلاعات و مقايسه نتايج، پيشنهادات مناسب براي كمك به روند كنترل و درمان بيماري تدوين شد.يافته‌ها: عفونت ناشي از كوويد 19 با سرعت زياد و از طريق ترشحات و قطرات تنفسي با تماس نزديك انساني با علائم تب، سرفه، كوفتگي بدن يا خستگي، پنوموني و تنگي نفس و با شيوع كم‌تر سردرد، اسهال، خلط خوني، آبريزش بيني و سرفه خلطي بروز مي‌كند. از علائم خفيف تا شديدِ منجر به مرگ، گستره دارد. در سنين بالاتر و وجود بيماري‌هاي زمينه‌اي، احتمال ابتلا عارضه‌دارشدن و فوت بيشتر است. در طب سنتي ايران ويروس‌ها از جمله اجسام غريبه‌اي هستند كه مي‌توانند در بدن، حرارت غريبه‌اي كه تب نام دارد، توليد كنند. اين تب، در بدن هر فرد بر اساس ميزان تلنباري فضولات و نوع اندام‌هاي درگير تلنباري و نيز بر اساس قوت يا ضعف طبيعت مدبره بدني (مثل ضعف سيستم ايمني و بيماري‌ها)، بروز علائم و شدت و ضعف بيماري حاصل از خود را مديريت مي‌كند.نتيجه‌گيري: در اين مقاله بر اساس نتايج و ديدگاه‌هاي ذكرشده  در بخش نتايج، به بررسي بيماري و ارائه راه‌كارهاي پيشگيري و درماني پرداخته شده تا در كنار ساير تدابيري كه در كنترل و درمان آن در جريان است، سرعت بيشتري به كنترل بيماري بدهد.