اثر كود نيتروژن و تلقيح با باكتري محرك رشد بر عملكرد و اجزاي عملكرد سويا كشت دوم در منطقه مغان

Effect of nitrogen fertilizer and Pseudomonas putida inoculation on yield and yield component of soybean as second crop in Moghan region

چكيده استفاده از باكتري‌هاي محرك رشد علاوه بر افزايش رشد و عملكرد گياه، كاهش مصرف كودهاي شيميايي و افزايش كارايي كود مصرفي را نيز به همراه دارند. به‌ منظور تعيين اثر كاربرد باكتري محرك رشد گياه Pseudomonasputida به‌همراه مقادير مختلف كود نيتروژن آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار بر گياه سويا در شهرستان بيله‌سوار اجرا شد كه در آن فاكتورهاي آزمايش شامل دو سطح تلقيح و عدم تلقيح با باكتري، سه سطح كود نيتروژن شامل 0، 50 و 100 كيلوگرم در هكتار از منبع اوره بود. برهم‌كنش باكتري‌ و كود نيتروژن بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد شاخه ­فرعي و عملكرد دانه معني‌دار بود. به‌طوري‌ كه با تلقيح باكتريايي و افزايش مصرف كود‌ شيميايي نيتروژن تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد شاخه­ فرعي و عملكرد دانه افزايش يافت. در حالي كه ارتفاع گياه در تيمارهاي تلقيحي با افزايش مصرف كود نيتروژن از 50 به 100 كيلوگرم در هكتار به طور معني‌دار كاهش يافت. همچنين، افزايش مصرف كود نيتروژن وزن هزار دانه را در تيمارهاي تلقيحي كاهش و در تيمارهاي غيرتلقيحي افزايش داد. بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 3006 كيلوگرم در هكتار از سطح 100 كيلوگرم كود نيتروژن تحت تلقيح با باكتري به‌دست آمد. براي حصول حداكثر عملكرد دانه در زراعت سويا، كاربرد 100 كيلوگرم در هكتار نيتروژن به همراه تلقيح با باكتري مذكور توصيه مي‌شود.

Application of plant growth promoting rhizobacteria not only increases plant growth and seed yield but reduces chemical fertilizers rate and increases the efficiency of fertilizer consumption, too. To evaluate the effect of Pseudomonas putida inoculum under different levels of nitrogen fertilizer a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted on soybean as second crop in Bilehsavar Moghan region. Experimental factors consisted of inoculated and non-inoculated seeds with P. putida, and three levels of nitrogen fertilizer (0, 50 and 100 kg N/ha as urea). The interaction of bacteria and nitrogen fertilizer on pod and grain per plant, branch number and grain yield was significant. Inoculation with bacteria and application of fertilizers increased the number of pods and seeds per plant, number of branches and seed yield, while plant height were significantly decreased in inoculated treatments increasing nitrogen level from 50 to 100. Also, nitrogen fertilizer application increased and decreased thousand seed weight in inoculated and un-inoculated treatments, respectively. The highest grain yield 3006 kg/ha obtained in 100 kg/ha nitrogen application with inoculation with bacteria. On the whole, in soybean second crop, application of 100 kg N/ha under P. putida inoculation is recommending.