سير تحول شخصيت و شخصيت پردازي در سه رمان منتخب جنگ (دفاع مقدس) دهۀ شصت تا نود

با شروع جنگ تحميلي نوع ادبي به ويژه «رمان جنگ» شكل و نضج گرفت، كه در طول سه دهۀ شصت تا نود با فراز و نشيب هاي فراواني روبرو بوده؛ به نحوي كه طي اين سه دهه ضمن برخورداري از نگاه مثبت انديش، منفي نگر و بينابين نويسندگان آنان به پديده جنگ از لحاظ عناصر داستاني به خصوص در زمينۀ تكنيك شخصيت و شخصيت پردازي سير تحولي به سمت تكامل پيموده است. با توجه به اهميت اين عنصرمهم داستاني و بررسي سيرتحول آن، در اين مقاله با انتخاب سه رمان(نخل هاي بي سر،سفر به گراي 270 درجه، شطرنج با ماشين قيامت) كه هريك نمايندۀ يك دهه به شمار مي آيند به روش توصيفيتحليلي بررسي شده است. نويسندگان اين رمان ها با انتخاب اشخاص و افراد مورد نظر خود به عنوان شخصيت هاي داستاني ضمن ايجاد انسجام داستاني، نكته هاي پنهان وناپيداي شخصيت ها وجامعۀ پيرامون شان را به صورت واقعي، عيني و ملموس نشان مي دهند. همچنين آنان در پرداخت شخصيت هاي داستاني خود ازدو روش مستقيم (توصيفي) ويا غير مستقيم (نمايشي) و يا هر دو در قالب گفتار، رفتار، توصيف قيافۀ ظاهري و نام استفاده كرده اند. يافته ها نشان مي دهد، شخصيت هاي داستاني در دهۀ اول بيشتر قالبي، نوعي و در حد تيپ هستند در حالي كه شخصيت هاي داستاني دو دهۀ بعد از پويايي و جامعيت بيشتري برخوردارند وداراي شخصيت هاي ملموس تري مي باشند. رمان هاي جنگ دهۀ هشتاد در پرداخت شخصيت ها موفق تر عمل كرده اند و در شخصيت پردازي غير مستقيم به عنصر گفت وگو و رفتار بيشترين توجه را داشته اند.