كليدواژه :
پيوندهاي شهري-روستايي , جريان هاي فضايي , سازمان فضايي , شهرستان نيشابور
چكيده فارسي :
روابط و تعاملات گوناگون و پيوسته‌اي ميان شهر و روستا وجود دارد. از اين‌رو نمي‌توان مناطق روستايي و شهري را در مطالعات و برنامه‌ريزي‌ها به صورت جداگانه و منفك مورد بررسي قرار داد. بر اين اساس، هدف اصلي تحقيق شناسايي جريانات فضايي دروني و بيروني سكونتگاه‌هاي روستايي و شناسايي نقش و اثرگذاري جريانات فضايي بر شكل‌گيري و تحول سازمان فضايي است. در اين تحقيق جريان‌هاي فضايي كه عاملي تعيين‌كننده در شكل‌پذيري سازمان فضايي ناحيه مورد مطالعه هستند با رويكرد شبكه‌اي تحليل شده است. پژوهش حاضر بر اساس ماهيت، اكتشافي و بر مبناي روش، توصيفي – تحليلي است. جامعه آماري مورد مطالعه شامل 122 نفر از كارشناسان و مديران شهري و روستايي سكونتگاه‌هاي دهستان زبرخان است كه از ميان آن‌ها به صورت تصادفي تعداد 74 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده‌ها و اطلاعات اوليه مورد نياز با استفاده از روش ميداني، فن پرسشگري و با ابزار پرسشنامه جمع‌آوري شده است. داده‌هاي ثانويه نيز با مراجعه به سازمان‌ها و نهادهاي متولي به دست آمده است. سپس داده‌ها و اطلاعات در چارچوب پارادايم شبكه‌اي و با فن تحليل شبكه و از طريق نرم افزارNodeXL تجزيه و تحليل شده است. نتايج نشان داد كه عدم توزيع مناسب خدمات و امكانات و نبود تعادل فضايي سبب‌ساز افزايش جا به جايي و حركت بين سكونتگاه‌هاي انساني در سطح دهستان شده است. از اين‌رو سه سكونتگاه قدمگاه، باغشن و درود با رتبه‌هاي اول تا سوم به مكان‌هاي اصلي تردد درون ناحيه‌اي تبديل شده‌اند. همچنين نتايج حاصل از تحليل جريان‌ها بيانگر آن است كه الگوي جريان‌ها به صورت روابط يكسويه است و پيوندهاي مكمل، دوسويه و هم‌افزا شكل نگرفته است. اين الگو مطابق با نظريه قطب رشد است و هنوز با الگوي شبكه منطقه‌اي فاصله زيادي دارد.
چكيده لاتين :
There are various and continuous interactions between a city and village. Thus, rural and urban areas cannot be considered separately in studies and planning. Accordingly, the main goal of this research is to identify the internal and external Spatial events of rural settlements, and to identify the role and influence of Spatial events on the formation and transformation of Spatial organization. In this research, the Spatial events that are the determining factor in the formation of the Spatial organization of the studied area are analyzed by a reticulated approach. The quiddity of the present study is exploratory, and the method is descriptive-analytic. The studied statistical population is consisted of 122 experts and managers of urban and rural settlements in Zeberkhan rural districts, 74 of them were randomly selected as sample size. The required data and information were collected, using filed study method, questionnaires, and by questioning. Secondary data was obtained by referring to principal organizations and institutions. Afterwards, the obtained data was analyzed in the framework of the network paradigm, using the network analysis method and NodeXL software. The results showed that lack of proper distribution of services and facilities and the lack of Spatial balance, caused increased displacement and movement among human settlements at a rural district level. Therefore, the three settlements of Qadamgah, Baghshan and Darrud have been made the main first to third places of traffic within the region. Also, the results of flow analysis indicate that the pattern of flows is in the form of one way links, and that the complementary, two-way and synergistic links are not formed.
